DOĞRU YOL PARTİSİ TÜZÜĞÜ
BİRİNCİ KISIM
GENEL ESASLAR
KURULUŞ
MADDE 1- Doğru Yol Partisi, Türkiye Cumhuriyeti Anayasa’sı, Siyasi Partiler Kanunu, Seçim Kanunları ve diğer ilgili kanunlar çerçevesinde faaliyette bulunan siyasi bir kuruluştur.
Partinin Genel Merkezi Ankara’dadır.
Partinin özel işareti (DYP) ve amblemi şaha kalkmış ön iki ayağıda havada kırattır.
PARTİNİN AMACI
MADDE 2- Doğru Yol Partisi:
a) Türkiye Cumhuriyeti Devletinin vatan ve millet bütünlüğüne sahip çıkmak ve korumak,
b) Toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına dayalı olarak demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyetini korumaya ve yüceltmeye çalışmak,
c) Atatürk ilke ve inkılaplarını korumak ve yaşatmak,
d) “Egemenlik Kayıtsız Şartsız Milletindir” ilkesini bütün unsurları ile hakim kılmayı, çok partili demokrasiyi korumayı ve yaşatmayı temel görev bilmek,
e) Cumhuriyetimizi ve hür demokratik düzeni, her türlü yıkıcı, ayırıcı ve bölücü akımlara karşı korumaya ve güçlendirmeye çalışmak,
f) Milletimizin çağdaş uygarlık düzeyine ulaşması için, hürriyet içinde kalkınmayı medeniyetçi, hamleci ve ıslahatçı bir ruhla gerçekleştirmek,
g) Milli refahı yükseltmek, yükselen milli refahtan, her yurttaşın faydalanmasını sağlayacak sosyal adalet ve sosyal güvenlik sistemlerini gerçekleştirmek, işsizliği, fakirliği, çaresizliği ve cehaleti ortadan kaldırmak,
h) Milletimizin, Türkiye Cumhuriyeti Anayasa’sı ve İnsan Hakları Beyannamesinde ifadesi bulunan temel hak ve hürriyetleri ile tarihi, milli ve manevi değerlerini korumak, geliştirmek ve güçlendirmek,
i) Türk Milletinin demokrasiye olan inancını ve bağlılığını koruyup geliştirmek ve Devletin bu inanç ve bağlılıktan kaynaklanan demokratik otositesini sağlamlaştırmak,
j) Bu tüzük ve parti programında yazılı diğer hususları gerçekleştirmek,
Amacı ile kurulmuştur.
TEMEL ANLAYIŞIMIZ
MADDE 3- Doğru Yol Partisi;
Bu amaçlara, Atatürk’ün belirlediği Türk Milliyetçiliğinden ve milletimizin tarihi, milli ve manevi değerlerinden, medeniyetçilik aşkından alacağı ilhamla, hürriyetçi demokratik düzen içerisinde ulaşabileceğine inanır.
Bu amaçlara ulaşmada ve bütün faaliyetlerinde her türlü dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce ve inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle, vatandaşlar arasında ayırım gözetmeyi reddeder.
İKİNCİ KISIM
PARTİ ÜYELİĞİ
ÜYE OLMA ŞARTLARI
MADDE 4- Üye, partinin temelidir.Üyenin hak ve görevleri vazgeçilmez ve bu tüzük sınırları içerisinde dokunulmazdır.Partiye, insan hak ve özgürlüklerine, demokrasi ülküsüne, laik, sosyal ve demokratik Türkiye Cumhuriyeti’nin birliğine ve bütünlüğüne inançla bağlı, milli ve manevi değerlerimizi benimseyen, partinin program ilkelerini paylaşan tüzük hükümlerine uymayı kabul eden, yasal sakıncası bulunmayan, 18 yaşını bitirmiş ve giriş beyannamesini imzalamış her Türk vatandaşı üye olabilir.Parti üyeliği, tüzüğün 14.maddesindeki istisnalar saklı kalmak üzere, ancak özgür iradeye dayanan geçerli istifa veya ölüm ile veya bu tüzükte yazılı nedenlerle, disiplin kurullarının bütün itiraz ve incelemelerinden geçen kesin kararıyla son bulur.
Milletvekili ve mahalli idareler seçimlerinde, parti üyesi olmaksızın, parti listelerinde yer alanlar, seçimleri kazandıkları taktirde, kendiliğinden parti üyesi olurlar.
PARTİYE ÜYE OLAMAYACAKLAR
MADDE 5- Partiye,
a) Türk vatandaşı olmayanlar,
b) Başka bir partinin üyesi bulunanlar,
c) Kısıtlı olanlar,
d) Kamu hizmetinden yasaklılar,
e) Zimmet,ihtilas,irtikap,rüşvet,hırsızlık,dolandırıcılık,sahtecilik,inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlar ile kaçakçılık suçları (istimal ve istihlak kaçakçılığı dışında kalan), resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, devlet sırlarını açığa vurma suçlarından biri ile mahkum olanlar,
f) Herhangi bir suçtan dolayı, ağır hapis veya taksirli suçlar dışında üç yıl veya daha fazla hapis cezasına mahkum olanlar,
g) Türk Ceza Kanunu ve siyasi partiler kanunu’nun parti üyeliğini önlediği suçlardan ve bu suçların işlenmesini aleni olarak tahrik etmekten mahkum olanlar,
h) Türk Ceza Kanunu’nun sınıf,ırk,din,mezhep veya bölge farklılığı gözeterek kin ve düşmanlığı açıkça tahrik etmek suçlarından mahkum olanlar,
i) Türk Ceza Kanunu’nda yazılı fiilleri, siyasi ve ideolojik amaçlarla işlemekten mahkum olanlar,
Üye olamazlar.
PARTİYE ÜYE OLAMAYACAK KAMU GÖREVLİLERİ
MADDE 6- Partiye,
a) Hakimler ve Savcılar, Yüksek Yargı Organları mensupları,
- Yüksek Öğretim Kurulu üyeleri,
- Kamu kurum ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri ile,
- Yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri,
b) Özel kanunla veya özel kanunun verdiği yetkiye dayanarak, kurulmuş bankalrın veya teşekküllerin yönetim ve denetim işlerinde çalışanlar ile, aylık ve yevmiyeli memurların,
c) Kamu yararına çalışan derneklerden, özel gelir kaynakları ve özel imkanları kanunla sağlanmış olanların merkez kurullarında görevli bulunanlar,
d) Türk Silahlı Kuvvetleri mensupları,üye kaydedilemezler.
4278 sayılı yasa gereği;
a) Yüksek Öğretim Kurullarının öğretim elemanları partiye üye olabilirler, Yüksek Öğretim Kurumlarındaki görevlerini aksatmamak ve bir ay içinde kurumlarına bildirmek kaydıyla merkez organlarıyla, araştırma ve danışma birimlerindegörev alabilirler.
b) Yüksek Öğretim Kurumları öğrencileri partiye üye olabilirler.Ancak partiye üye olan öğretim elemanları ve öğrenciler, yüksek öğretim kurumları içinde parti faaliyetinde bulunamaz ve parti propagandası yapamazlar.
PARTİYE KAYIT VE KABUL
MADDE 7-Partiye üye olmak isteyen bir kimse, iki partilinin tezgiyesini taşıyan bir giriş beyannamesi doldurarak sürekli oturdu ilçe başkanlığına alındı belgesi karşılığında verir. İlçe yönetim kurulu, giriş beyannamesindeki bilgileri tam ve yeterli görmediği taktirde, başvuru sahibinin durumunu oturduğu yerdeki partililerden ve resmi mercilerden ayrıca sorabilir.İlçe yönetim kurulu, inceleme ve soruşturmasını en geç 15 gün içinde tamamlayarak,başvuru sahibinin üye kaydedilmesine veya edilmemesine karar verebilir. Bu karar, ilgilinin ismi ile birlikte karar defterine geçirilir.Karar, başvuru sahibinin üyeliğe kabulü şeklinde ise tarih ve sırasına göre üye kayıt defterine kayıt yapılır.15 gün içinde karara bağlanmamış olan üyelik başvuruları kabul edilmiş sayılır ve işlemleri tamamlanır. Karar isteklinin partiye alınmaması yolunda ise bu husus, 15 gün içinde kendisine yazılı olarak bildirilir.İlçe Yönetim Kurulu, üyeliğe kabul etmemeye dair kararlarında gerekçe göstermek zorunda değildir.İstemi reddedilen kişi, ilçe yönetim kurulu kararının kendisine yazılı olarak tebliğinden itibaren 15 gün içinde il yönetim kuruluna başvurabilir.İl yönetim kurulunun, 15 gün içinde vereceği karar kesindir.
”Genel İdari Kurulu re’sen veya müracaat üzerine süreye bakılmaksızın üye kayıtları konusunda nihai kararı vermeye yetkilidir.” TBMM eski ve yeni üyelerinin, milletvekillerinin, bakanların, başbakanların partiye kabulleri, Ancak Genel İdare Kurulu'nun yazılı olur'u ile yapılabilir.Genel İdare Kurulu'nun yazılı olur'u ile veya tüzüğün 8.maddesine aykırı olarak yapılan bu kişilerin kayıtları, Genel İdare Kurulunca süreye bakılmaksızın, resen veya müracaat üzerine incelenir ve nihai karara bağlanır.Bu kurulun kararları kesindir.
Kadın ve Gençlik kollarına üye kaydı için yukarıdaki hükümler uygulanır.Ancak, üye olmak isteyen ve başvurusu ilçe yönetim kurulu tarafından reddedilen başvuru sahibi bu karara il yönetim kurulu nezdinde itiraz edebilir.İl Yönetim kurulu 15 gün içinde itirazı karar bağlar. Aksi taktirde ilçe yönetim kurulu kararı başvuru sahibinin lehine bozulmuş sayılır.Olumsuz olan il yönetim kurulu kararına karşı da son mercii olarak talep sahibi ilgili genel başkan yardımcılığına 10 gün içinde itiraz edebilir.İlgili genel başkan yardımcısı uygun gördüğü taktirde itirazı genel idare kuruluna getirir.Genel idare kurulu kararı kesindir.Genel idare kurulu süreye tabi olmaksızın tüm üyeler ve üyelik başvuruları hakkında nihai olarak karar vermeye yetkilidir.
Gençlik kollarına nitelikleri tüzüğün 4,5 ve 6.maddelerindeki esaslara uygun olan ve yaşları 18-28 arasında bulunan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları üye olabilirler.Bu yaş sınırları arasındaki bayanları arzularına göre kadın veya gençlik kollarından birini tercih etmek sureti ile üye kaydı yaptırabilirler.Üyelikle ilgili işlemler yukarıda belirtilen esaslara göre yürütülür.
Bir kimse bütün yurtta yalnız bir ilçede partiye üye kayıt olabilir.Kayıt yeri o kişinin devamlı oturduğu mahalle veya köyün başlı olduğu ilçedir.Üye ile ilgili işlemler, kayıtlı olduğu mahalle veya köy dikkate alınarak yapılır.Üye, oturduğu yeri değiştirmedikçe başka bir ilçeye veya başka bir mahalle veya köye kaydının naklini isteyemez ve parti yönetim kurullarınca da nakledilemez.
Parti üyelerine, ilçe başkanlıklarınca, genel merkezin hazırladığı parti kimlik belgesi verilir.Bu belge, üyeliğin isbatı için yeterli olup, yer değiştiren üyeler kayıtlarını aktardıkları ilçe başkanlığından yeni kimlik belgesi almak zorundadırlar.
GENEL MERKEZİN KAYIT YETKİSİ
MADDE 8- Doğru Yol Partisine girmek isteyen TBMM eski ve yeni üyelerinin, milletvekillerinin, bakanların, başbakanların  partiye kabulleri, ancak genel idare kurulu kararı ile olabilir.İl veya İlçe Yönetim kurulu, bu kişilerin üyelik müracaatlarını, düşünceleri ile birlikte Genel idare Kuruluna bildirir, nihai kararı Genel İdare Kurulu verir.Bu kişiler üyelik beyannamelerini doğrudan Genel idare Kuruluna bildirebilir.Bunlara ait üyeliğe kabul kararı ile giriş beyannamelerinin bir sureti ile arzu ettikleri ilçeye gönderilerek kayıtları yaptırılır.Genel idare kurulu, partiye alınmalarında fayda gördüğü kimselerin alınmalarına karar verdiğinde, bunların giriş beyannameleri hakkındaki kararın bir sureti ile birlikte istedikleri ilçeye gönderilerek kayıtları yaptırılır.
Genel İdare Kurulu kararı ile partiye alınan kimselerin üyeliği hakkında, ilgili il ve ilçe yönetim kurulları varsa itirazlarını, fikir ve görüşlerini belgelerini de ekleyerek genel idare kuruluna bildirebilirler.Bu kurulun kararı kesindir.
PARTİDEN ALINMIŞ OLANLARIN TEKRAR ÜYELİĞE ALINMALARI
MADDE 9-Partiden istifa etmiş olanların partiye tekrar alınabilmeleri, ilçe yönetim kuruluna başvuru ve bu kurulun olumlu kararıyla olur.İlçe yönetim kurulu başvuruyu reddederse ilgili, il yönetim kuruluna başvurabilir.İl Yönetim Kurulunun kararı kesindir.
”Genel İdari Kurulu re’sen veya müracaat üzerine süreye bakılmaksızın üye kayıtları konusunda nihai kararı vermeye yetkilidir.”
Partiden ayrılmış olan merkez karar kurulu, genel idare kurulu ve yüksek haysiyet divanı eski üyeleri, eski ve mevcut milletvekilleri ile Büyükşehir ve il merkezi belediye başkanlarının il ve ilçe eski başkanlarının partiye yeniden alınmaları genel idare kurulu kararıyla olur.Bu karar kesindir.
ÜYE KAYIT DEFTERİ
MADDE 10-İlçe yönetim kurulu, genel merkezce hazırlanıp gönderilen ve ilçe seçim kurulu başkanlığına onaylatılmış “üye kayıt defteri” tutar.
Her köy ve mahalle için bir defter tutulur.Parti üyeliğine kabul edilenler, mensup oldukları köy veya mahalleye göre sıra numarası verilerek bu deftere kaydedilirler.
Üye kayıt defterinin ihtiva edeceği bilgiler ile kayıtlarla ilgili diğer hususlar, üye giriş beyannamelerinin düzenlenmesi, doldurulması ve saklanması, bu defterlere dayanarak genel merkeze gönderilmek üzere hazırlanacak özet bilgilerin nasıl düzenleneceği gibi hususlar yönetmelikle gösterilir.
Kadın ve gençlik kolları ile diğer yan kuruluşlar, temel teşkilat ilçe başkanlarınca tastikli üye kayıt defterleri tutarlar.Bu defterler yetkili kuruluşların kararları ile üyelikleri kesinleşenlerin kaydı yapılır.Bu deftere kaydedilen üyelerin ilçe defterindeki üye kayıt numaraları da defterin ayrı bir sütununa karşılıklı kontrol imkanı yaratmak için kaydedilir.
Kadın ve gençlik kollarının kuruluş veya münfesih hale gelme aşamasında;
a) Belgelerin yönetim kurulu, bir üst yan kuruluşla istişare edilerek temel teşkilat belde yönetim kurulu tarafından kurulur.İlçe yönetim kurulunun onayı ile kesinleşir.
b) İlçelerin yönetim kurulu bir üst yan kuruluşla istişare edilerek temel teşkilat ilçe yönetim kurulu; tarafından kurulur.İlçe yönetim kurulunun onayı ile kesinleşir.
c) İllerin yönetim kurulu, yan kuruluşun genel idari kurulu ile istişare edilerek temel teşkilat il yönetim kurulu tarafından kurulur ve ilgili genel başkan yardımcısının onayı ile kesinleşir.
d) Bütün bu işlemlerle ilgili olarak anlaşmazlık hallerinde genel idare kurulu yetkili ve son karar merciidir.
Partiye kabul edilen üyelerin tümünün kayıtları, genel başkanlıkta toplanır ve bilgi işleme aktarılır.
Bu kayıtlar siyasi partiler kanununda gösterilen süreler içerisinde Cumhuriyet Başsavcılığına iletilir.
Üyelik konusundaki parti içi uyuşmazlıklarla genel merkez kayıtları geçerlidir.
ÜYELİĞİN PARTİLİYE SAĞLADIĞI HAKLAR
MADDE 11- Parti üyeleri,
a) Parti içi toplantılara katılmak, düşünce ve dileklerini bildirmek,
b) Kongre delegelerine ve parti organlarına aday olmak, seçildikleri taktirde görev alarak çalışmak,
c) Seçimlerde aday yoklamalarına girebilmek ve seçildikleri taktirde partinin aday listelerinde yer almak,
d) Her türlü seçmek ve seçilmek,
e) Parti program ve tüzüğünün uygulanması ile ilgili görüş ve düşüncelerini kademeleri izleyerek, parti teşkilat ve görevlilerine yazılı veya sözlü olarak duyurmak,
Haklarına sahiptirler.
ÜYELER DÜŞEN GÖREVLER
MADDE 12- Parti üyeleri,
a) Parti içinde karşılıklı sevgi,saygı,feragat ve ahlak kurallarına dayanan bir fikir ve ideal beraberliğini oluşturmanın ve sürdürmenin gereğine inanırlar.
b) Parti birliğini korurlar.Parti içi çalışmalarda sevgi, güven ve ahengi bozacak söz,yayın ve davranışlardan kaçınırlar.Partinin tüzük,program,yönetmelik ve yetkili kurul karar ve bildirilerine uymayı, partili olmanın doğal bir gereği sayarlar.
c) Parti ilkelerini anlatmaya, uygulamaya ve geliştirmeye çalışırlar.
d) Bağlı oldukları kademelere, partinin gelişmesi ve parti meseleleri ile ilgili görüş ve düşüncelerini tam bir açıklık ve gönül rahatlığı ile bildirirler.
e) Parti içi çalışmalarda ve parti faaliyetlerinde hür tartışmaların, açıklık ve uyumun fayda ve gereğine inanırlar.
f) Partinin katıldığı her türlü seçimlerde partinin ve partili adayların kazanması için çalışmayı ve oy vermeyi görev sayarlar.
PARTİ ÜYELERİNİN DİĞER VATANDAŞLARLA İLİŞKİLERİ
MADDE 13-Parti üyeleri,
a) Hukuka, insan haklarına, Anayasa ve yasalara saygıyı her şeyin üstünde tutarlar.Başkalarının hak ve özgürlüklerine el ve dil uzatmazlar.
b) Beşeri ilişkilerde ahlak kurallarına dikkat ederler.
c) Vatandaşlar arasında kin, düşmanlık,partizanlık, nefret gibi davranışlarda bulunmayı reddederler.
d) Bölücü yıkıcı,ayırıcı ve demokratik inanç ve düzene aykırı her türlü anlayış, tutum ve davranışın karşısında olmayı milli bir görev sayarlar.
e) Milletin mutluluk ve yüksek menfaatlerini her şeyin üstünde tutarak, parti nüfuzunu ve partideki görevlerini bu ilkeler dışında kullanmaktan dikkatle kaçınırlar.
PARTİDEN AYRILMA VE KAYIT SİLME
MADDE 14- İlçe yönetim kurulu, üyelikten ayrılmayı gerektiren yasal zorunluluk halleri saklı kalmak üzere;
a) Partiden ayrıldığını, kayıtlı bulunduğu ilçe başkanlığına şahsen veya taahhütlü mektupla bildiren,
b) Başka bir partiye kaydolduğu anlaşılan, üyenin kaydını alacağı kararla siler.
Başka bir partiye girmesi nedeni ile kaydının silinmesine karar verilen üyeye, bu karar 15 gün içinde tebliğ edilir.İlgilinin, tebliğden itibaren 15 gün içinde il yönetim kuruluna itiraz hakkı vardır.İl yönetim kurulu 15 gün içinde kararını veriri ve ilgiliye tebliğ eder.Bu karar kesindir.
Başka bir partiye girdiği anlaşılan üyenin kaydı, ilçe yönetim kurulu tarafından silinmezse, il yönetim kurulu, ilçe yönetim kurulunu göreve çağırır.İlçe yönetim kurulu bu uyarıya rağmen kayıt silme işlemini yapmadığı taktirde il yönetim kurulu bu durumdaki üyenin kaydını silmeye yetkilidir.İl yönetim kurulunun bu kararına karşı genel idare kuruluna yukarıdaki esas ve süreler içinde itiraz edilebilinir.
c) Partiye üye kaydedilen bir kimsenin kayıttan sonra üye olmaya engel bir durumunun olduğu öğrenilirse, ilçe yönetim kurulu bu bilgiyi edinmesinden itibaren 15 gün içinde gerekli araştırmayı yapar ve ilgiliyi dinleyerek dosyayı kendisi görüşü ile birlikte il yönetim kuruluna gönderir.İl Yönetim kurulunun, 15 gün içinde vereceği karar kesindir.
d) Kaydı silinen üyenin istifa mektubu veya işleme esas olan belgeleriyle kendisinden geriye alınacak parti kimlik belgesi özel bir dosyada saklanır.Üye kayıt efteri ile giriş beyannamesine gerekli not yazılır.
e) Yetkili resmi mercilerin siyasi partiler kanununa göre verecekleri karar ve emir üzerine kaydı silinenler partinin hiçbir organına itirazda bulunamazlar.
f) Genel idare kurulu, gerek gördüğü haller ve yerlerde üye kayıtlarının iptaline yeniden yazımına karar verebilir.
ÜÇÜNCÜ KISIM
YAYNIN ORGANLARI VE PARTİLİ YAZARLAR
PARTİNİN YAYIN ORGANLARI
MADDE 15-Partinin, kendi malı olan gazete ve dergiler, genel idare kurulunun kendi içinden seçeceği bir veya daha fazla üyenin yönetim ve denetimi altında bulundurulur. Bunlar arasında, yönetim ve yayında anlaşmazlık çıktığı taktirde uyuşmazlık, genel idare kurulu tarafından çözümlenir.
Alt kademelerce yürütülen süreli veya süresiz yayınlarda yukarıdaki kurallar içinde, birinci derecede ilgili yönetim kurulunun yönetim ve denetimi altında bulundurulur.
PARTİLİ YAZARLAR
MADDE 16-Parti üyesi olan yazarlar, kitap gazete ve dergilerde siyasi felsefe, program ve metot tartışmalarında bulunabilirler.Ancak, bu tartışmalarda partinin genel tutum ve politikasını, kongre kararlarını veya parti organlarının karar ve uygulamalarını yahut parti üyelerini karalayıcı veya küçük düşürücü ifadeler kullanamazlar.
DÖRDÜNCÜ KISIM
PARTİ TEŞKİLATI
BİRİNCİ BÖLÜM
PARTİNİN KURULUŞLARI
MADDE 17-Partinin kuruluşları şunlardır;
I-Temel teşkilat
Partinin temel teşkilatı şunlardır;
1- Belde teşkilatı.
a- Belde kongresi
b- Belde başkanı
c- Belde yönetim kurulu.
2- İlçe teşkilatı.
a- İlçe kongresi
b- İlçe Başkanı
c- İlçe yönetim kurulu
d- İlçe disiplin kurulu.(İlçe yönetim kurulunca teklif ve il yönetim kurulunca kabul edilen ilçelerde)
3- İl Teşkilatı
a- İl Kongresi
b- İl Başkanı
c- İl Yönetim kurulu
d- İl disiplin kurulu.
4- Merkez Teşkilatı
a- Büyük kongre
b- Genel Başkanı
c- Başkanlık divanı
d- Merkez karar kurulu
e- Genel idari kurulu
f- Yüksek haysiyet divanı
5- Gruplar.
a- TBMM grubu
b- İl Genel meclisi kurulu
c- Belediye meclis grubu
Partinin belde teşkilatı, il ve ilçe merkezleri dışında belediye teşkilatı olan yerlerde; ilçe teşkilatı, illerin merkez ilçeleri ile, bağlı ilçelerin merkezlerinde; il teşkilatı, il merkezlerinde; merkez teşkilatı Ankara’da bulunur.
Belde teşkilatı ilçe teşkilatına, ilçe teşkilatı il teşkilatına, il teşkilatı da merkez teşkilatına bağlı olarak çalışırlar ve üst kurulların kararlarına uymak zorundadırlar.
Belde, ilçe ve il merkez organları; karar defteri, gelen ve giden evrak kayıt defteri, gelir ve gider defteri ile demirbaş eşya defteri tutmak zorundadırlar.
İlçeler, ayrıca üye kayıt defteri, beldelerde, ilçelerde kayıt ve kabulleri yapılmış olan kendi üyelerinin defterlerini tutarlar.
II-Yan Kuruluşlar.
1- Kadın kolları,
2- Gençlik kolları
3- Gerek görülen yerlerde genel idare kurulu kararı ile ilçe,il ve genel merkez teşkilatına bağlı olarak diğer yan kuruluşlar kurulabilir.
Bütün bu kuruluşlar, bulundukları yerlerdeki temel teşkilat kademelerine bağlı olarak çalışırlar.Bu tüzükte yan kuruluşlar için özel hüküm bulunmayan konularda, temel teşkilat için düzenlenmiş hükümler uygulanır.Üst kademeler ile yazışmalar temel teşkilatlar vasıtasıyla yapılır.Ancak yazı suretlerinin birer örneği bilgi için ilgili her kademeye gönderilebilir.
KADIN VE GENÇLİK KOLLARI:
1- Belde teşkilatı
a- Belde kongresi,
b- Belde başkanı
c- Belde yönetim kurulu
2- İlçe teşkilatı
a- İlçe kongresi
b- İlçe başkanı
c- İlçe yönetim kurulu
3- İl Teşkilatı
a- İl Kongresi
b- İl başkanı
c- İl yönetim kurulu
4- Merkez teşkilatı
a- Büyük kongre
b- Genel başkan
c- Başkanlık divanı
d- Genel idare kurulu
olarak düzenlenir.Ayrıca, Büyükşehir belediye statüsünün uygulandığı şehirlerin merkez ilçelerindeki mahallelerde temsilcilikler kurulur.Temsilcilik kurulan mahallelerde oturan iyelerin katılımı ve düzenlenen kongrelerde belde ve ilçe teşkilatına benzer yöntem ile bir başkan ve on üyeden oluşan yönetim kurulları seçilir.İlçe başkanlığına bağlı olarak görev yapan mahalle temsilcilikleri hakkında belde yönetimleri için düzenlenen hükümler uygulanır.Bunun dışında kalan diğer il ve ilçelerde temel teşkilat yönetim kurullarının kararı ile köy ve mahalle temsilcilikleri kurulur.
İlçe yönetim kurulu ilçeye bağlı köy ve mahallelerde partiyi temsil edecek parti üyeleri içinden bir kişiyi temsilci olarak atar.Temsilci kendine bir yardımcı seçer.Temsilci ve yardımcının görevi bağlı olduğu ilçe yönetim kurulunun görev süresi kadardır.Beldelerin mahallelerinde bu atamayı belde yönetim kurulları yapar.
III-YURT DIŞI TEMSİLCİLİKLER
Parti yurt dışında vatandaşlarımızın yoğun olduğu ülkelerde, o ülkenin kendi mevzuat ve uygulamalarını dikkate alarak, ilgili genel başkan yardımcısının teklifi üzerine genel idare kurulu kararıyla temsilcilikler kurulabilir.
Bu temsilciliklerin yönetim şekli ve hizmetleriyle ilgili hükümler yönetmelikle düzenlenir.
PARTİ TEMEL TEŞKİLATLARINDA TEMSİL
Partinin zorunlu organlarında her iki cinsiyetten en az % 10 oranında üye bulunur. Bu sayının genel sıralamayla gerçekleşmemesi halinde, aynı cinsiyetten aday olanlar arasında aldıkları oya göre ayrı ayrı sıralama yapılır.Alınan oya bakılmaksızın her iki cinsiyetten yeterli üye alınarak organlar seçilmiş sayılır.Geri kalanlar o cinsten üyelerin yedeği olur.
Karşı cinsiyetten bu oranın altında seçilme talebinin varlığı halinde talep miktarı esas alınır.Talebin yokluğu durumunda ise genel hükümler uygulanır.
Partinin katıldığı seçimlerde gösterilecek adaylarda da aynı oran gözetilir.
İKİNCİ BÖLÜM
KONGRELER
BELDE-İLÇE-İL (TEMEL TEŞKİLAT)
İLE (YAN KURULUŞLARIN) KONGRELERİNİN ZAMANI
MADDE 18-Normal kongreler iki yıldan az, üç yıldan fazla süre içinde yapılamaz.
Her kademe kendi kongresinin tarihini, çevresinin iklim ve iş durumu ile üst kademe kongre tarihine göre ve üst kademenin onayını alarak tesbit eder.Belde ve ilçe kongrelerine üst kurulca izin verilmediği taktirde yönetim kurulu daha üst kurula itiraz edebilir.Bu kurulun verdiği karar kesindir.İl kongresine izin verilmediği taktirde ilgili il yönetim kurulu, durumun bir defa daha gözden geçirilmesini gerekçeli bir kararla genel idare kurulundan isteyebilir.Genel idare kurulunun kararı kesindir.
Genel idare kurulu, ertelediği veya iptal ettiği kongrelerin yapılmasına izin verdiği taktirde kongrelerin gününü yasal süreleri dikkate alarak belirler ve ilgili kademeler bildirir.
Büyük kongrenin yapılacağı tarihe göre, yasal süreleri de dikkate alarak belde, ilçe ve il kongrelerinin tarihlerini genel idare kurulu belirleyerek kademelere bildirebilir.
Yan kuruluşların kongrelerindeki seçimler yargı denetim ve gözetimi dışındadır.Bu kongreler il başkanlığının denetiminde ilçe başkanlığınca yürütülür.
BELDE KONGRESİ-BELDE YÖNETİM KURULU
MADDE 19-İl ve ilçe merkezleri dışında belediye bulunan yerlerde kurulan belde teşkilatının kongreleri, kayıtlı üyesi 200 ün üstünde olmayan beldelerde bütün üyelerden; daha fazla üyesi bulunan beldelerde toplamı 200 ü aşmamak üzere, mahallelerden seçilecek delegelerden teşekkül eder.
Belde kongresine doğrudan katılacak üyeler veya delegelerde bu delegeleri seçecek parti üyeleri, genel merkez teşkilat başkanlığınca Cumhuriyet Başsavcılığına bildirilmiş üye listelerindeki partililerden oluşur.
Mahallelerden seçilecek delege sayısının hesaplanması, son milletvekili genel seçiminde partinin, beldede aldığı oy toplamının 200 e bölünmesi ile bir katsayı bulunması ve mahalle oy miktarının bu katsayıya bölünmesi sureti ile yapılır.
Belde teşkilatı yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile o beldenin partili belediye başkanı ve partili belediye meclis üyeleri kendi kongrelerinin tabii üyesidirler.
Geçici yönetim kurulu başkan ve üyeleri de kendi kongrelerine katılırlar.Ancak 200 ün üzerinde üyesi olan beldelerde, ayrıca delege seçilmiş olmadıkları taktirde oy kullanmazlar.
Belde yönetim kurulu, kongre üyelerinin ilçe kurulunca tastikli listeleri ile kongrenin yapılacağı yer,gün,saat ve gündemini çoğunluğun temin edilmemesi halinde, ikinci toplantının ne zaman yapılacağını, parti belde binasına ve uygun yerlere asmak sureti ile kongreden en az 10 gün önceden başlayarak ilan ve bütün bu işlemleri tutanakla tesbit eder.
Kongre üyeleri listesine ilgililer en geç parti belde binasına kongre üye listelerinin asılmasını takip eden 2 gün içinde, varsa ilçe disiplin kuruluna yoksa il disiplin kuruluna itiraz ve şikayette bulunabilirler.Bu itiraz ve şikayetler disiplin kurulunca en çok 2 gün içinde karar bağlanır.İlçe disiplin kurulu kararına karşı 2 gün içinde il disiplin kuruluna itiraz edebilir.İl disiplin kurulu, bu itirazı 2 gün içinde karara bağlar.İl disiplin kurulunun birinci derecede veya itiraz üzerine verdiği karar kesindir.
Belde kongreleri, ilçe kongresi sürelerine uygun olarak ilçe teşkilatının gözetim ve denetimi altında yapılır.Belde kongrelerindeki seçimler yargı denetim ve gözetimi dışındadır.Kongrelerdeki işlemler ve seçimler hakkında ilgililerce veya kongre üyelerinin 1/5 i tarafından kongreyi ve seçimleri takip eden 2 gün içinde varsa ilçe disiplin kuruluna, yoksa doğrudan il disiplin kuruluna şikayette bulunabilir.Disiplin kurulu, bu itiraz veya şikayeti en çok 2 gün içinde karara bağlar.İtiraz ve şikayet ilçe disiplin kuruluna yapılmışsa, bu kurulun kararına karşı, en çok 2 gün içinde il disiplin kuruluna itiraz edebilir. İl disiplin kurulunun birinci derecede veya itiraz üzerine verdiği karar kesindir.
Belde kongresinde yönetim kuruluna bir başkan, altı asıl ve altı yedek üye ile ilçe kongresi için beldeye düşen sayıda delege seçimi yapılır.O beldeye düşen delege sayısı, belde mahalle sayısı ile son genel seçimde belde sınırları içinde alınan oylar dikkate alınarak ilçe yönetim kurulunca belirlenir ve belde yönetim kuruluna bildirilir.
Belde başkan ve yönetim kurulu asıl ve yedek üyelikleri ve ilçe kongresi delegelikleri seçimine, ayrı ayrı oy pusulaları ile katılmak mümkündür.Bu listelerde ilçe başkanlığı, yönetim kurulu asıl ve yedek üyeliği ilçe delegeliği sıfatları belirtilir.İlçe kongresi delegelikleri için yedek yazılmaz.Bir oy pusulasına ister basılı, ister elle yazılmış olsun seçilecek asıl ve yedek üyelerin tamamından çok, yarısından az isim yazılamaz.Oyların tasnifinde asıl üyeliklerle üyeliklere gösterilenler kendi aralarında yedek üyeliklere gösterilenlerde kendi aralarında aldıkları oya göre sıraya konarak seçim sonuçları belirlenir.
Belde yönetim kurulu kendi arasından gizli oyla bir başkan yardımcısı, bir sekreter ve bir muhasip üye seçer.Yan kuruluşlar belde kongreleri, genel merkezce C.başsavcılığına bildirilmiş üyelerin katılımı ile yapılır.Belde kongrelerinde yönetim kuruluna bir başkan ile 6 asil ve 6 yedek üye seçilir.Belde yönetim kurulu kendi arasında gizli oyla iki başkan yardımcısı, bir sekreter ve bir muhasip seçer.Yan kuruluşların belde başkanları, belde yönetim kurulun tabii üyesidirler.Ancak oy kullanamazlar.
Kongresini yapmış olan yan kuruluşların, yönetim kurulu başkanları belde kongresinin tabii delegesidir.
İLÇE KONGRESİ DELEGELERİ
MADDE 20- İlçe kongresine katılacak delegeler şunlardır.
a) Seçilmiş delegeler;
İlçenin mahalle ve köyleri ile, beldelerinden seçilmiş olanlar ilçe kongresinin seçilmiş delege sayısı son milletvekili genel seçiminde partinin ilçede aldığı oy miktarı ona bölünerek bulunur.Bu sayısı 400 den fazla 100 den az olamaz.Köy mahallelerle, beldelerin her birinden seçilecek delege sayısının tesbitinde önce her köy ve mahalle ile belde mahallerine birer delegelik ayrılır.Ayrılan bu birer delegeliklerinin toplamı hesap tarzı yukarıda belirtilen ilçe kongresi tüm delege sayısından çıkartılarak kalan sayı bulunur.Son milletvekili genel seçiminde partinin ilçedeki oy miktarı bu sayıyla bölünerek bir delegelik için katsayı bulunmuş olur.Köy ve mahallenin oy miktarları ayrı ayrı bu katsayıya bölünüp her biri için elde edilecek sayıya evvelce ayrılan birer delegelik ilave edilir.Böylece, seçilecek delege sayıları tesbit edilmiş olur.
Bölme sırasında çıkacak sayıların küsüratında yarıdan az olanlar dikkate alınmaz, yarıdan fazla olanlar bir sayılır.
Köy ve mahalleler ilçe kongresi delegelerinin köy ve mahallerinin seçmen kütüğünde kayıtlı üyeler arasında seçimleri şarttır.
Delege seçimlerinin başlıca tarihi, genel idare kurulunca tesbit edilerek kademelere bildirilir.
Delege seçimlerine, ilçe mahalle ve köyleri ile ilçeye bağlı beldelerin mahallelerinde, genel merkez teşkilat başkanlığınca C.Başsavcılığına bildirilmiş listelerdeki üyeler katılabilirler.
İlçe yönetim kurulu, her köy ve mahallede seçimin yapılacağı yer gün ve saati ve seçmen listelerini adreslerini de belirterek partinin ilçe binası ile köy ve mahallelerdeki uygun yerlere asmak sureti ile en az 10 gün önce ilan eder.
Listede ismi bulunan üyelerle bulunması gerekirken bulunmayan üyelere ilişkin itirazlar, listenin asılmasından başlayarak askıdan indirilmesini izleyen 3.günün bitimine kadar yapılabilir.Bu itirazlarda delege seçimleri ile ilgili usuller uygulanır.
İlçe yönetim kurulu köy ve mahallerde delege seçimlerini yürütmek üzere kendi içinden bir veya birkaç üyeyi görevlendireceği gibi, sadece bu işlemler için o köy ve mahalledeki üyelerden birisini temsilci olarak görevlendirebilir.
Seçim sonuçları, seçimin yapıldığı yerlerde toplantı başkanı ve yardımcısı ile parti görevlisi tarafından imzalanacak bir tutanakla tesbit elidir. Bu tutanağın bir sureti seçim yapılan yere asılır.2 sureti, ilçe başkanlığına teslim edilir.İlçe başkanlığı tutanakların birer suretini mahalle ve köy delegelerinin seçimini izleyen 5 gün içinde il başkanlığına verir.
Delege seçimlerine karşı o köy ve mahallede partiye kayıtlı üyelerce seçimi takibeden 2 gün içinde, gerekçeli olarak varsa ilçe disiplin kuruluna yoksa doğrudan il disiplin kuruluna, alındı belgesi karşılığı itiraz edilebilir.Disiplin kurulları ilçe yönetim kurulunun görüşünü de ihtiva eden delege seçim tutanak dosyasını getirip inceleyerek itirazı 3 gün içinde karara bağlar.İtiraz, ilçe disiplin kuruluna yapılmışsa, bu kurulun 3 gün içinde karar vermemesi halinde veya verdiği karara karşı en çok 2 gün içinde il disiplin kuruluna itiraz edebilir.İl disiplin kurulu bu itiraz hakkında en geç 3 gün içinde karar veriri.İl disiplin kurulunun bu konudaki kararları kesindir.
Belde mahallenin ilçe kongresi delegeleri belde kongresinde seçilir.Köy ve mahalle delegeliklerinde herhangi bir nedenle boşalma olması halinde, ilçe yönetim kurulunca bir ay içinde aynı usullerle yenilerin seçimleri yapılır.
Delege seçimleri ile ilgili kurallardan siyasi partiler kanununda ve tüzükte bulunmayanlar yönetmelikle gösterilir.
b- Tabii üyeler;
İlçe başkanı ve ilçe yönetim kurulu üyeleri ile varsa ilçe disiplin kurulu başkan ve iyeleri ilçe ve ilçeye bağlı belediyelerin partili başkanları ilçe kongresinin tabii üyesidirler.Büyükşehir belediyesi başkanları dışındaki partili il belediye başkanları ile merkez ilçe çevresindeki diğer belediye başkanları da merkez ilçe kongresinin üyesidirler.
Geçici ilçe yönetim kurulunun başkan ve üyeleri ilçe kongresine katılabilirler. Ancak bunlardan delege sıfatını taşımayanların oy kullanma hakları yoktur.
Yan kuruluşların ilçe kongreleri genel merkez tarafından C.başsavcılığına bildirilmiş listelerdeki üyelik katılımı ile yapılır.Bağlı beldeler ile ayrı temsilcilik bulunan mahallelerde oturan kayıtlı üyelerde bu kongrenin üyesidir.Kongrede bir başkan ile büyük ilçeler için 18 asil ve 18 yedek üye diğer ilçeler için 14 asil ve 14 yedek üye seçilir.Yönetim kurulu kendi arasından gizli oyla 2 yada 4 sayıda başkan yardımcısı, bir sekreter, bir muhasip üye seçerek görev bölümü yapar.
Kongrelerini yapmış olan yan kuruluşların başkanları ilçe kongresinin tabii delegesidir.
İL KONGRESİ DELEGELERİ
MADDE 21-İl kongresi seçilmiş üyelerle tabii üyelerden oluşur.
a- Seçilmiş üyeler:
İl Kongresinin seçilmiş üyeleri sayısı 600 den fazla ve 300 den az olmamak üzere ilçe kongrelerince seçilmiş delegelerdir.Kongre, seçilmiş üyeleri toplam sayısı, son milletvekili genel seçiminde partinin o ilde aldığı oy sayısının %1 i olarak hesaplanır. Bulunan bu sayı 600 den fazla ise, 600 ve 300 den az ise 300 olarak kabul edilir. İl parti oy toplamı yukarıdaki şekilde bulunan delege sayısına bölünerek bir delegeye karşılık oy sayısını gösteren katsayı bulunur.Her ilçenin parti oy miktarı ayrı yarı bu katsayıya bölünerek her birinden il kongresine katılacak delege sayısı saptanmış olur.
Bölme sırasında çıkacak sayıların küsüratında, yarıdan az olanlar dikkate alınmaz, yarıdan fazla olanlar bir sayılır.
Delegeler kongre üyeleri arasından seçilebileceği gibi, o ilçede partiye kayıtlı diğer üyeler arasından da seçilebilir.
Delege seçimleri siyasi partiler kanununun 21.maddesindeki kurallara göre yapılır.
b- Tabii üyeler.
İlin parti milletvekilleri, il başkanı ve il yönetim kurulu üyeleri, il disiplin kurulu başkanı ve üyeleri, Büyükşehir belediye başkanı il kongresinin tabii üyesidirler. Geçici yönetim kurulu başkan ve üyeleri de kongreye katılabilirler, ancak bunlardan ayrıca delege sıfatını taşımayanların oy hakkı yoktur.
Yan kuruluşlar il kongresi ilçe başkanı ve yönetim kurulu üyeleri ile belde başkanlarından oluşur.Kongrede bir başkan ile Büyükşehir statüsündeki iller 28 asil, 28 yedek üye ve diğer iller için 20 asil ve 20 yedek yönetim kurulu üyesi seçilir. Yönetim kurulu kendi arasından gizli oyla 3-5 sayıda başkan yardımcısı, bir sekreter bir muhasip üye seçerek görev bölümü yapar.
Kongrelerini yapmış olan, yan kuruluşların başkanları, il kongresinin tabii delegesidir.
DELEGELERİN GÖREV SÜRESİ
MADDE 22-Belde ilçe ve il kongrelerinin seçilmiş delegelerinin görev süresi, bir sonraki olağan kongreye katılacak delegelerin seçimine kadar devam eden genel idare kurulu gerekli gördüğü taktirde yeni delege seçimine karar verebilir.
KONGRE GÜNDEMİ
MADDE 23-Kongrelerin gündemi kendi kademelerinin yönetim kurulu tarafında hazırlanır.Gündemin kanunlara ve parti tüzüğüne uygun olarak hazırlanmasından ilgili yönetim kurulu sorumludur.Gündem hazırlanırken üst kademelerin o kongrede görüşülmesini istedikleri konular göz önünde bulundurulur.
Kongrede hazır bulunan delegelerin çoğunluğunun kararı ile gündem maddelerinin sırası değiştirebilir.Ayrıca kongre üye tamsayısının en az 1/5 i sayısınca üyenin yazılı isteği üzerine ve kongredeki mevcut üyelerin oy çokluğu ile partinin tüzük ve programına ve yasalara aykırı olmayan konuların gündeme alınması kararlaştırılabilir.
KONGRE ÖNCESİ RESMİ İŞLEMLER
MADDE 24-İlçe veya il kongrelerinin toplanmasından en az 15 gün önce kongreye katılacak delegeleri gösteren listeler, yetkili seçim kurulu başkanına 2 nüsha halinde verilir. Ayrıca toplantının gündemi, yeri, günü, saati ile çoğunluk sağlanamadığı taktirde ertesi gün yapılacak 2.toplantıyla ilgili konularda bildirilir.
Seçim kurulu başkanı tarafından onaylanan listeleri ile toplantı tarihinden 7 gün önce ilçe veya il binasına asılmak sureti ile ve 3 gün süre ile ilan edilir.İlan süresi içinde veya ilanın bitiminden itibaren 3 gün içinde yapılacak itirazlar hakim tarafından incelenerek karara bağlandıktan sonra listeler kesinleşir.Kesinleşen listeler ile toplantıya ilişkin diğer hususlar kongrede esas alınır.
DAVET,YOKLAMA VE KONGRENİN AÇILMASI
MADDE 25-Kongrenin toplanacağı gün saat ve yer ile gündemi, kongre gününden en az 10 gün önce o yerdeki alışılmış duyuru araçları duyurulur.Gazete ile duyurmaya gerek bulunup bulunmadığına, ilgili yönetim kurulunca karar verilir.İlçe ve il yönetim kurulları toplantıdan en az 7 gün önce kongreye katılacak delegelere yazılı davet çıkararak kongrenin yerini gününü saatini ve gündemini ilk toplantıda çoğunluk sağlanmadığı taktirde 2.toplantı ile ilgili hususları bildirirler.
Kongreye siyasi partiler kanununun 21.maddesindeki kurallara göre kesinleşen listelerde isimleri bulunan delegeler katılabilirler.
Her kademe kongresi, kendi yönetim kurulu başkanı veya ikinci başkanı, yahut yönetim kurulundan bir üye tarafından, yoklama yapıldıktan sonra, üye tam sayısının yarıdan bir fazlasının katılımı ile açılabilir.İlgili yönetim kurulundan hiç kimse kongreye katılmamış ise, kongre bir üst yönetim kurulunun görevlendireceği kişi tarafından yoklama yapılarak açılır.
İlk toplantıda salt çoğunluk sağlanamadığı taktirde, toplantı ertesi güne bırakılır. İkinci toplantı aynı yerde aynı saatte ve aynı gündemle hazır bulunan delegelerle yapılır.
KONGRE DİVANI
MADDE 26-Kongreler açıldıktan sonra bir kongre başkanı ile yeteri kadar 2.başkan ve katip üyeden ibaret kongre divanı teşkil edilir.Başkan adayı bir kişi ise seçim işaret oyu ile yapılır.Aday birden fazla ise gizli oya başvurulur.Diğer üyeler işaret oyuyla seçilirler.
Divan kararlarını çoğunlukla verilir.Oyların eşitliği halde başkanın bulunduğu tarafın dediği olur.
Kongre başkanı toplantıyı yönetir, gündemi uygular, toplantı düzenini sağlar. Görüşmeler sırasında toplantı düzenini bozanlara divan başkanı önce ihtar verir.2 ihtara rağmen düzeni bozmaya devam edenleri toplantıdan oy hakları saklı kalmak şartı ile çıkarır.Başkan, konuşma sırasında gündem veya konu dışına çıkanları önce uyarır, ısrar etmesi halinde sözünü keser.
Kongre başkanı, siyasi partiler kanununun 4.kısmında yazılı yasaklara aykırı konuşma yapan veya davranışta bulunan kongre üyelerine derhal müdahale der, sözünü keser ve gerekli görürse toplantıdan çıkarır.Dinleyicilerden bu yola giden olursa bunları dışarı çıkarttırır ve gerekli görürse toplantıya ara verir, dinleyici yerlerini boşalttırabilir.
KONGRE ÇALIŞMALARI
MADDE 27-
A-KONGRENİN DÜZENİ GÖREVİ VE YETKİSİ: Kongrelerin çalışmalarında gündem esastır.Ancak tüzüğün 23.maddesinin son fıkrası hükümleri saklıdır.İlçe ve il kongreleri kendi kademelerinin üst karar ve denetim organıdırlar.
Bu sıfatla;
a-Öncelikle kendisine sunulan yönetim kurulunun çalışma raporu ve faaliyetlerini görüşerek karara bağlar.
b-Yönetim kurulunun sunduğu gelir-gider ve harcamalarını gösteren yıllık kesin hesap raporu ile; gelir-gider cetvelleri ve bilançolarıyla belgelerini incelemek üzere bir komisyon kurar. Komisyon en kısa zamanda incelemelerini tamamlayarak raporunu verir. Komisyon raporu, kongrece görüşülüp kabul veya reddedilir.Kongre, yönetim kurulunun hesap raporunu onayladığı taktirde bu kurul ibra edilmiş olur.
İlçe ve il kongrelerinde çalışma raporu ile hesap raporları hakkında görüşme yapılıp karar verilmeden yeni seçimlere geçilmez.
c-Kongreler çalışmalarını hızlandırmak üzere yeteri kadar komisyon kurabilirler. Komisyonların üye sayısı 3-7 kişi olabilir.Her komisyon kendi üyeleri arasından bir başkan ve bir sözcü seçer.Komisyonlar,kendilerine havale edilen işleri en kısa zamanda inceleyerek raporlarını divan başkanına sunarlar.Görüşmelerde bu raporlar esas alınır.
d-Kongreler gelecekteki hizmet ve çalışmaları için yeni seçilecek yönetim kurullarına gerekli direktifleri verirler.
e-Kongreler üyelerin tekliflerini inceler.Yetkili olduğu konuları karara bağlar.Yetkisi dışında olanları yönetim kurulu kanalı ile ilgili kademelere bildirir.Kongre üyelerinin dilek ve şikayetlerini değerlendirir.
f-Kongrelerde kanunların yasakladığı hususlar dışında her türlü genel siyasi konular ile ülke ve bölge meseleleri ve yöresel kamu hizmetleri hakkında görüşme yapılıp karar alınabilir.
g-Kongrelerde yasaların ve parti tüzüğünün verdiği diğer görevler yerine getirilir.
Kongrelerde gündemdeki konular üzerinde konuşmak isteyen üyelere sıra ile söz verilir.Kademe yönetim kurulu başkanı ile bu kurul adına söz isteyenler ve komisyon başkan ve sözcülerine öncelikle söz verilir.Üst kademeler başkan ve üyelerine istedikleri sırayla söz verilir.
B-KONGRELERDE YAPILACAK SEÇİMLER
İlçe kongreleri, İlçe başkanını, ilçe yönetim kurulunun asıl ve yedek üyelerini il yönetim kurulunca uygun görülmüş olması halinde ilçe disiplin kurulu asıl ve yedek üyelerini, il kongresine katılacak delegeleri;
İl kongresi, il başkanını, il yönetim kurulunun asıl ve yedek üyelerini, il disiplin kurulunun asıl ve yedek üyelerini ve büyük kongreye katılacak delegeleri seçer.
Kongrelerde seçilecek organlara adaylık başvurusu için kongre başkanlığınca bir süre tesbit edilerek kongrede duyurulur.
Bu süre sonunda adaylar ilan edilir.
Aday listeleri, o kongrede seçimi yapılacak tüm organlar aynı listede ayrı ayrı gösterilip asıl ve yedek üyelerde ayrı ayrı belirtilerek hazırlanıp yeteri kadar çoğaltılmış olarak aday olanlar tarafından kongre başkanlığına verilir.
Seçimlere birden çok liste katılması halinde, her birisi değişik renklerde ve şekillerde bastırılıp hazırlanabilir.
Yönetim kurulu başkanı ve üst kongre delegeleri yedeksiz olmak üzere, organlar için listelerde gösterilecek asıl ve yedek üye aday sayısı, her organa seçilecek üye sayısının tamamından çok yarısından eksik olmaz.
Seçimi yapılacak her organ için birden çok liste varsa seçmen bunlardan herhangi birisi üzerinde o organa aday olanların tümünü dikkate alarak gerekli gördüğü değişikliği yapabilir.Bir listedeki isimlerden bir kısmını silip yerlerine diğer listelerden isimler yazabilir. Ancak seçeceği aday sayısı seçilecek miktardan fazla ve yarısından eksik olamaz.
İşaretlemede veya silip yazmada yukarıda belirtilen miktar ve oranlara uyulmaması, oy pusulasının geçersiz sayılmasını gerektirir.
Aynı organ için birden çok listede ismi bulunan adayların aldıkları oylar bu listelerde aldıkları oyların toplanması ile saptanır.Her bir organın asıl adayları kendi aralarında yedek adayları kendi aralarına aldıkları oy sayısına göre sıraya konulur.Bu sıralamadan, o organ için tüzüğün tesbit ettiği sayıda asıl üye, asıllar arasından yedek üyede yedekler arasından ayrılarak seçildikleri ilan olunur.
Kongrelerde, seçimler siyasi partiler kanununun 21.maddesindeki kurallara göre yapılır ve ilçe seçim kurulunca kongrede yeteri kadar sandık kurulu bulundurulur.
Sandık kurulu başkanı ile bir üyesi memurlar, diğer üyesi de aday olmayan parti üyeleri arasından tayin edilir.Ayrıca her sandık için aynı şekilde üçer yedek üye belirlenir.Sandık kurulu başkanının yokluğunda, kurula memur üye başkanlık eder.
Kongrede bulunan delegelerin tamamı oy kullandıktan ve sandık kurulunca yapılan uyarıya rağmen oy kullanacak başka delege kalmadığı anlaşılınca sandık kurullarınca tutanakla tesbit edilerek sandıklar açılır ve oy sayımına başlanır.
Seçim sandık kurulunca açıklanan seçim sonuçları, kongre tutanağına geçirilir. Kongre tutanakları kongre divan başkanlığınca en az 3 suret olarak düzenlenir ve yeni seçilen yönetim kuruluna teslim edilir.Bu tutanakların birer sureti sırası ile üst kademelere gönderilir.
KONGRESİNİ YAPMAYAN KADEMELER
MADDE 28-Nedeni ne olursa olsun, normal kongresini yapmamış olan belde, içler veya il teşkilatı üst kademe kongresine katılamaz, yönetim ve disiplin kurulları münfesih hale gelir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İLÇE VE İL YÖNETİM KURULLARININ TEŞKİLİ
İL VE İLÇE YÖNETİMLERİ-GÖREV BÖLÜMÜ
MADDE 29-İlçe ve il yönetim kurulları kendi kademe kongreleri tarafından siyasi partiler kanununun 21.maddesine uygun olarak seçilirler.
İlçe yönetim kurulu, bir başkan ve 14 üyeden oluşur.
Büyük ilçe statüsündeki ilçe yönetim kurulu 18 üye ve bir başkandan ibarettir.
İlçenin seçilmiş yan kuruluşlar başkanları, ilçe yönetim kurulu toplantılarına katılırlar, ancak oy kullanamazlar.
Nüfusu 75 binin üstünde olan ilçeler, bu tüzük anlamında büyük ilçe hükmündedir. Bu ilçe yönetim kurulları, iş hacmine göre en çok 4 başkan yardımcısı ile bir sekreter ve bir muhasibi kendi aralarında gizli oyla seçerek görev bölümü yaparlar.
Büyük ilçe statüsüne alınanlar dışında kalan ilçe yönetim kurulları, iş hacmine göre kendilerince kararlaştırarak 3 veya 5 den çok olmamak üzere birden çok başkan yardımcısı bir sekreter ve bir muhasip üyeyi kendi aralarında gizli oyla seçerek görev bölümü yaparlar.
İlçe başkanı, ilçe başkan yardımcısı, ilçe sekreteri,ilçe muhasibi ve varsa o ilçeye bağlı beldelerin başkanlarından oluşan heyete ilçe başkanlık divanı denir.
İl yönetim kurulu,bir başkan ve 20 üyeden oluşur.
Büyükşehir statüsündeki il yönetim kurulu, 28 üye ve bir başkandan ibarettir.
İl2in seçilmiş yan kuruluşlar başkanları İl yönetim kurulu toplantılarına katılırlar ancak oy kullanamazlar.
Nüfusu 150 binin(150 bin dahil) üzerinde olan iller bu tüzük anlamında büyükşehir hükmündedir.Yönetim kurulları iş hacmine göre en çok 7 başkan yardımcısını, bir sekreteri ve bir muhasibi kendi aralarında gizli oyla seçerek görev bölümü yaparlar.
Büyük il statüsüne alınanlar dışında kalan il yönetim kurulları iş hacmine göre kendilerince kararlaştırılacak en az beş , en çok 7 başkan yardımcısını bir sekreter ve bir muhasip üyeyi kendi aralarında gizli oyla seçerek görev bölümü yaparlar.
İl başkanı, il başkan yardımcıları, il sekreteri ve il muhasibinden oluşan kurulu il başkanlık divanı denir.
Kendi kongrelerince tüzüğün değiştirilen 30.maddesindeki kurallara göre seçilmiş bulunan ilçe ve il yönetim kurulları sayısında eksiltme yapılamaz.
Yönetim kurullarında boşalma olması halinde yedek üyeleri başkan, başkan yoksa sırasıyla başkan yardımcısı, yoksa sekreter üye o da yoksa muhasip üye, o da yoksa en yaşlı, asıl üye kalmamışsa bir üst kurulun başkanı göreve çağırır.Yedek üye kalmaması veya yedeklerde çağırıldığı halde yönetim kurulunun tam sayısına göre salt çoğunluğun kaybolması halinde o kurul münfesih olur.
BAŞKAN VE YÖNETİM KURULLARININ SÜRESİ, BAŞKAN YARDIMCILARI,
SEKRETER VEYA MUHASİP ÜYELERİN GÖREVLERİ
MADDE 30- Yönetim kurulu başkanları en çok 3 yıl için seçilirler.
Belde başkanları belde sınırları, ilçe başkanları ilçe sınırları, il başkanları il sınırları içinde seçiminden önce kesintisiz olarak en az 6 ay ve halen ikamet etmek zorundadırlar. Bu taşımayanlar, başkanlığa aday olamazlar.Bu şart olmaksızın seçilen veya seçiminden sonra şartın değiştiği başkanların görevleri kendiliğinden sona erer.
Yönetim kurullarının görev süresi gelecek normal kongreye kadar devam eder.Bu süre içinde ölen,istifa eden veya müstafi sayılan yahut başka sebeplerle ayrılanların yerine almış oldukları oy sayısına göre yedekler çağırılır.
BAŞKAN : Kendi kademesinin sınırları içinde partiyi temsil eder.Yönetim kurulunun gündemini hazırlar.Bağlı teşkilatı denetler.Yazışmalar yapar, ancak mali işlerle ilgili yazışmalarda muhasip üyenin, diğer yazılarda sekreter üyenin imzası da bulunur.Acil hallerde başkan, sorumluluğu üzerine alarak yalnız kendi imzası ile yazışma yapabilir.
BAŞKAN YARDIMCILARI : Başkanın yardımcısıdır.Onun tarafından verilen işleri yürütürler.Başkanın bulunmadığı hallerde onun yetkilerini kullanırlar.İlçe başkan yardımcısı birden fazla ise sıralanışlarındaki önceliğe göre ilçe başkanına vekalet ederler.
Büyük illerde, genel idare kurulunun tesbit edeceği teşkilatlanma şekli ayrı olmak üzere illerde başkan yardımcıları il başkanı tarafından teşkilat, basın-propaganda, seçim, sosyal işler, yerel yönetim, kadın ve gençlik kollarından bir veya birkaçı ile görevlendirilebilir. İl başkanı, başkan yardımcılarına ek görevler verebilir.
İl başkanının yokluğunda, başkan yardımcıları sıralanışlarındaki önceliğe göre başkana vekalet ederler.
SEKRETER ÜYE : Kanun, parti tüzük veya yönetmelikleri uyarınca tutulması gereken defte kayıt veya dosyaları tutar.Yönetim kurulu kararlarını deftere yazar ve üyelere imza ettirir.Bütün kayıt ve dosyaların başkanla birlikte saklanmasından sorumludur. Başkan ve yardımcıları bulunmadığı zaman partiyi temsil eder.
MUHASİP ÜYE : Yönetim kurulunun hesap işlerini yürütür.Kanun parti tüzük ve yönetmelikleri gereğince tutulması gereken muhasebe defter ve kayıtlarını tutar. Başkan ve muhasip üye harcamaların kurul kararlarına uygunluğundan birlikte sorumludurlar. Aidatları tahsil eder.Yönetim kuruluna, partiye gelir sağlama imkanlarını teklif eder.Üst kademelere sunulmak üzere kesin hesap raporlarını, yıllık bütçe tasarılarını ve kongreye sunulmak üzere bilançoları hazırlar.
YÖNETİM KURULLARININ GÖREVLERİ
MADDE 31- Belde, ilçe ve il yönetim kurullarının görevleri şunlardır.
a-kanun, parti tüzüğü ve yönetmeliklerinin gereklerini, merkez karar kurulu ve genel idare kurulu kararlarını yerine getirmek.Üst kademelerin talimatlarına ve kararlarına uymak. Kendi kademe kongresinin kararlarını uygulamak.Bağlı teşkilatı denetlemek, aralarında uyum ve koordinasyonu sağlamak,
b-Partisinin siyasi görüş ve felsefesi ile genel politikasını çevresinde anlatmak ve yaymak. Halkın partiye sevgisini ve oy verme eğilimini arttırmaya çalışmak.Partisinin gelişmesi için düşündüklerini üst kademelere bildirmek.
c-Seçimlerde partiyi ve parti adaylarını kazandırmaya çalışmak,
d-Ülkenin ve kendi çevresinin genel ve yöresel meseleleriyle ilgilenmek, görüşlerini üst kademelere bildirmek,
e-Kendi çevresindeki bütün siyasi çalışmaları yakından izleyerek değerlendirmek, çevresinin sosyal, ekonomik, sağlık, bayındırlık ve diğer kamu ve toplumsal işleri hakkında mahalli belediye ve il genel meclislerinde bulunan üyelerini aydınlatmak,
f-Seçimlerde yapılması gereken çalışmaları çevresinin özelliklerini dikkate alarak yürütmek,
g-Kademesinde tutulması gereken defter, kayıt ve dosyaları tutmak ve sağlamak,
h-Kademe kongrelerinin gündemini hazırlamak.Bu kongrelere sunulmak üzere çalışma raporu, yıllık bütçe tasarı ve kesin hesap raporu ile gelir-gider cetvelleri ve bilançoları hazırlamak.Bunları kanunda yazılı süreler içinde üst kademelere göndermek,
j-Çevresindeki partililer ve bütün vatandaşlar arasında dostluk ve kardeşlik bağlarını yaymaya çalışmak,
k-Görevleri ile ilgili konularda partililerin yardımlarından faydalanmaya çalışmak, gerekli gördüğü zaman çalışma grupları kurarak düşünce görüş ve çalışmalarını geliştirmek, bu amaçla toplantılar düzenlemek,
ı-Acil durumlar dışında, yazışmalarında kademe sırasını gözetmek, kademeler arası temas ve yazışmalarda saygı ve nezaket kuralları ile hizmet ahengini korumak ve gözetmek,
m-Yönetim kurulu kararıyla partide çalıştırılması gereken daire hizmetlilerin işe alınmaların çıkarılmalarına, ücretlerinin tesbiti veya arttırılmasını yapmak.
n-Her köy ve mahalleden seçilmiş ilçe kongresi delegelerinden birini köy ve mahallenin (PARTİ GÖREVLİSİ) olarak görevlendirip, köy ve mahalleler halkı ile partinin haberleşmesini ve ilişkisini sağlamak.
o-İlçe ve il yönetim kurullarınca, kendi kongre delegelerinin katılımı ile yılda en az bir defa, danışma niteliğinde toplantı yapılarak, memleket ve parti meselelerini görüşmek ve tartışmak.
p-Parti alt yönetim kurullarını en az 6 ayda bir denetlemek.
r-Her sandık alanı için, bir asıl ve iki yardımcıdan oluşan sandık alan sorumlularını belirlemek ve görevleri doğrultusunda eğitimlerini sağlamak.
s-Genel idare kurulunca tayin ve tesbit edilen sair görevleri yerine getirmek, yetkileri kullanmak.
YAPILAMAYACAK İŞLER
MADDE 32-Yönetim kuruları ile bu kurulların başkan ve üyeleri;
a-Genel idare kurulunun izni olmaksızın kademelerini aşan parti genel politikası hakkında demeç veremezle.kendi kademelerinin bulunduğu yerdeki resmi makamlardan daha yukarı makam ve mercilerle yazışmaya giremezler.Ancak zorunlu hallerde, bir üst kademeye bilgi vermek sureti ile onun aracılığıyla gerekli şekilde işlerini takip ederler.
b-Bağlı oldukları parti üst kademesi ile ilgi ve ilişkilerini kesmeye karar veremezler. Üst kademece kabul edilmeyen bir istek ve şikayetleri bulunduğu taktirde, bağlı oldukları kademeye bilgi vermek sureti ile bir üst kademeye başvurabilirler.
c-Yönetim ve disiplin kurullarında görevli olanlar (kendilerini seçen kademe kongresi hariç olmak üzere) bu görevlerinden istifa etmedikçe parti içi başka yönetim ve disiplin kurullarına aday olamazlar.
YÖNETİM KURULU TOPLANTILARI
MADDE 33-Yönetim kurulları üye tamsayılarının yarıdan fazlası ile toplanır.Bu kurullar toplantılarını teşkilat binasında yapar.Yönetim kurulunca çağırılıp dinlenmesine karar verilenler dışında kurul üyesi olmayanlar toplantıya katılamazlar.Belde, ilçe ve il yönetim kurulları en geç 15 günde bir normal şekilde toplanır.Bu toplantıların günü ve saati, önceden tesbit edilerek karar defterine işlenir.Bütün üyelere imza ettirilir.Yönetim kurulları gerekli gördüklerinde daha sık toplanmayı kararlaştırabilirler.Kararlar, toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile alınır.Haklı bir özrü olmaksızın, üst üste normal veya zamanı ayrıca kararlaştırılarak imza karşılığı bildirilen 3 toplantıya katılmayan üye, görevinden çekilmiş sayılır.Görevden çekilmiş sayılan üyenin bir üst yönetim kuruluna itiraz hakkı vardır.Üst yönetim kurulunun kararı kesindir.
YÖNETİM KURULLARI VE BAŞKANLIKLARDA BOŞALMA
MADDE 34-Yönetim kurullarının boşalması halinde, boşalan belde yönetim kurulları yerine, il yönetim kurulunun onayı ile ilçe yönetim kurulunca; ilçe yönetim kurulunun yerine genel idare kurulunun onayı ile, il yönetim kurulunca ve il yönetim kurulunun yerine genel idare kurulunca geçici yönetim kurulları kurulur.Bu kurullar seçilmiş kurulların yetkisine sahiptir.
Kuruluşu onaylanan üst kurul alt kademenin görüşünü de alarak kongre tarihini belirler.
Geçici kurulların görevleri, normal kongreyi aşamaz.Belirlenen süre içinde kongresini yapmayan yönetim kurullarının görevi sona erer.İlçe ve il başkanlığının herhangi bir sebeple boşalması halinde, yedekte sırada bulunan üye göreve çağırılarak, yönetim kurulunca yeni başkan seçilir.Bu suretle seçilen ilçe ve il başkanının görevi, normal kongreye kadar devam eder.
KURUCU KURALLAR
MADDE 35-Kurucu belde, ilçe ve il yönetim  kurulları partinin o yerde ilk kuruluşunda yetkili organlarca kurulan kurullardır.Bu kurullar, kongrelerince seçilmiş olan yönetim kurullarının görev ve yetkilerine sahiptirler. Bu görev ve yetkileri, kademe kongresine kadar kullanırlar. Kurucu il, ilçe ve belde ve disiplin kurullarında yedek üye aranmaz. İlk kurucu kurul ve boş olan kurullar Genel Başkan ile birlikte bir Genel Başkan Yardımcısı tarafından atanır, kongresini yapıncaya kadar görevden alınabilir.
GÖREVDEN UZAKLAŞTIRMA VE GEÇİCİ KURALLAR
MADDE 36-Yönetim kurullarına:
1-Siyasi partiler kanunu ile parti tüzük ve yönetmelikleri gereğince tutmaları gereken defter ve kayıtları usulüne uygun şekilde tutmamaları, muhafaza etmemeleri, bu defter ve kayıtlar üzerinde bilerek değişiklik yapmaları ve tahrifata bulunmaları,
2-Parti menfaatlerini açık ve ağır bir şekilde zedeleyecek veya sarsacak davranışlarda bulunmaları,
3-Parti tüzüğünde belirlenen görev ve yükümlülüklerini yerine getirmesi için üst kurullarca verilen talimatlara uymamaları hallerinde, ilgililerin kanuni sorumlulukları saklı kalmak kaydı ile, belde yönetimlerine il yönetim kurulunca, ilçe ve il yönetimlerine,genel idare kurulunca aşağıdaki şekilde işen el çektirilebilir.
a- İlçe yönetim kurulu bir belde yönetim kurulu hakkında işten el çektirmeyi gerekli kılan herhangi bir durum tesbit ettiği taktirde bu, duruma gerekçeli bir kararla il yönetim kuruluna bildirir.Belde başkanı veya belde başkanı dahil belde yönetim kurulu üyelerinin tamamının yahut bir kısmının işten el çektirilmesini isteyebilir.İl yönetim kurulu da bir ilçe yönetim kurulu hakkında işten el çektirmeyi gerekli kılan herhangi bir durum tesbit ettiği taktirde, bu durumu gerekçeli bir kararla genel idare kuruluna bildirir.İl yönetim kurulu, gerekçeli karalarında ilçe başkanının veya il başkanıda dahil ilçe yönetim kurulu üyelerinin tamamının yahut bir kısmının işten el çektirilmelerini isteyebilir.Kademelerde teftiş ve inceleme yapmakla görevlendirilen müfettişlerde aynı şekilde talepde bulunabilirler.İl yönetim kurulunca ilçenin, genel idare kurulunca il yönetim kurulunun, işten el çektirme istemi üzerine gerekli inceme yaptırılır ve sonunda, başkanlara veya başkan dahil yönetim kurulu üyelerinin tamamına yahut bir kısmına işten el çektirilebilir.
b- Genel idare kurulu re’sen yahut parti müfettişinin göstereceği lüzum üzerine; il veya ilçe başkanı veya il ve ilçe başkanı dahil il ve ilçe yönetim kurulu üyelerinin tamamına yahut bir kısmına işten el çektirebilir.İşten el çektirilen belde, ilçe ve il yönetim kurulları yerine 34.maddenin 1.fıkrası hükümlerine göre geçici yönetim kurulları kurulur.Bu kurullar, yasal süreler içinde kongrelerini yapmak zorundadırlar.Süresinde kongresini yapmayan geçici kurulların görevleri de sona erer.Gerek ilçe ve il başkanlarınca, gerekse merkez teşkilatının yetkili organları tarafından talep edilen veya yaptırılan incelemeler sonucunda ;
- Belde yan kuruluş başkan ve yönetim kurulu üyeleri, temel teşkilat belde yönetim kurulunun teklifi üzerine temel teşkilat ilçe yönetim kurulu kararı ile,
- İlçe yan kuruluş başkan ve yönetim kurulu üyeleri temel teşkilat ilçe yönetim kurulunun teklifi üzerine temel teşkilat il yönetim kurulunun kararı ile,
- İl yan kuruluş başkan ve yönetim kurulu üyeleri temel teşkilat il yönetim kurulunun teklifi üst yan kuruluş genel idare kurulunun kararıyla ve bağlı bulunduğu genel başkan yardımcısının onayı ile görevden uzaklaştırılır.
- Belde, ilçe ve il yönetim kurulu kararlarına karşı 7 gün içinde bir üst kademeye itiraz olunabilir.Üst kademenin 15 gün içinde vereceği kararlar kesindir.
- Bütün bu işlemlerle ilgili olarak her safhada temel teşkilat genel idare kurulu olaya el koymaya yetkilidir ve genel idare kurulunun vereceği kararlar kesindir.
- Yan kuruluşlar genel idare kurulları, genel merkez genel idare kurulu kararı ile görevden uzaklaştırılabilir.Seçim yapılana kadar yine genel idare kurulu kararı ile atama yapılır.
- İlgili genel başkan yardımcısı da yukarıdaki işlemleri, her kademe ve safhada, talebiyle birlikte genel idare kuruluna intikal ettirebilir.Genel idare kurulunun vereceği kararlar kesindir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
MERKEZ TEŞKİLATI
I-BÜYÜK KONGRE.
BÜYÜK KONGRE DELEGELERİ
MADDE 37-Büyük kongre seçilmiş üyelerle tabii üyelerden teşekkül eder.
a) Seçilmiş üyeler:
Seçilmiş üyeler, TBMM üye tamsayısının 2 katından fazla olmamak üzere il kongrelerince seçilmiş delegelerdir.
Her ilden kongreye katılacak delege miktarı, partinin son milletvekili genel seçiminde bütün yurtta aldığı oy sayısının 1100’e bölünmesiyle bulunacak katsayıya, o ilde alınan oy miktarının bölünmesi sureti ile tesbit edilecek miktardır.Büyük kongreye katılacak delegeler, il kongresinin kendi üyeleri arasından veya o ildeki parti üyeleri arasından seçilebilir.Büyük kongre delegelerinin seçimi siyasi partiler kanununun 21.maddesi uyarınca yapılır.Seçilmiş büyük kongre delegelerinin görevi, bir sonraki olağan kongreye katılacak delegelerin seçimine kadar devam eder.
b) Tabii üyeler :
Parti üyelikleri kesintiye uğramadan devam eden kurucular, parti üyesi bakanlar ve milletvekilleri büyük kongrenin toplantı tarihinde görevde bulunan parti genel başkanı ile genel idare kurulu, merkez karar kurulu ve yüksek haysiyet divanı üyeleri büyük kongrenin tabii üyesidirler.
Taşıdıkları sıfat dolayısıyla büyük kongre üyesi olanlar, il kongrelerince delege seçilemezler.
Yan kuruluşlar büyük kongreleri il ve ilçe başkanları ile il başkanlık divanı üyelerinden oluşur.
Büyük kongre, en çok 3 yıl için, yan kuruluş genel başkanı ile 40 kişiden oluşan genel idare kurulunu seçer.Başkanlık divanının teşkili ile genel başkanının ve genel idare kurulunun görev, yetki ve sorumlulukları yönetmelik ile belirlenir.Bu yönetmelik düzenleninceye kadar tüzüğün merkez teşkilatla ilgili hükümleri kıyas yolu ile uygulanır.
BÜYÜK KONGRENİN GÖREV VE YETKİLERİ
MADDE 38-Büyük kongrenin görev ve yetkileri şunlardır :
a) Parti genel başkanını, genel idare kurulunu 40 asıl ve 20 yedek üyesini, merkez karar kurulunu 70 asıl ve 20 yedek üyesini ve yüksek haysiyet divanını 21 asıl ve 5 yedek üyesini seçmek.
b) Partinin tüzük ve programında değişiklik yapmak.
c) Partinin gelir-gider kesin hesabını kabul, merkez karar kurulunu ve genel idare kurulunu ibra etmek veya etmemek.
d) Kanunlar ile partinin tüzük ve programı çerçevesinde toplumu ve devleti ilgilendiren konularında veya kamu faaliyetleri hakkında siyasi partiler kanununun 14.maddesindeki yazılı esaslar dahilinde görüşme yaparak kararlar almak.
e) Partinin genel politikası hakkında temenni veya bağlayıcı kararlar almak.
f) Kanunlarda veya partinin tüzüğünde verilen diğer görevleri yerine getirmek.
BÜYÜK KONGRE TOPLANTILARI VE GÜNDEMİ
MADDE 39-
A) NORMAL TOPLANTILAR.
Büyük kongrenin normal toplantıları, genel idare kurulunun tesbit edeceği yer ve zamanda yapılır.
Ancak bu toplantılar 2 yıldan az ve 3 yıldan fazla süre içinde yapılamaz.
Büyük kongrenin gündemini genel idare kurulu hazırlar
Büyük kongrenin yeri, günü, saati ile çoğunluk sağlanamadığı taktirde, yapılacak 2.toplantıya ilişkin hususlar ve toplantı gündemi, yüksek seçim kurulunca belirlenecek ilçe seçim kurulu başkanına toplantıdan en az 15 gün önce bildirilir ve kongreye katılacak delegelerin listesi verilir.Büyük kongrede yetkili seçim kurulu başkanınca siyasi partiler kanunun 21.maddesine göre onaylanmış liste ile toplantıya ilişkin diğer hususlar esas alınır.
Büyük kongre toplantılarının yeri, zamanı,gündemi en az 15 gün önce bütün il başkanlıklarına bildirilir.Toplantının gazete ilanına gerek olup olmadığına genel idare kurulu karar verir.İlk toplantıda çoğunluk sağlanamadığı taktirde 2.toplantı için ayrıca davet yapılır.2.toplantı, toplantıya katılan üyelerle yapılır.
B) OLAĞANÜSTÜ TOPLANTILAR.
Genel Başkan ve Genel İdare Kurulunca gerek görülen hallerde veya Büyük Kongre Delegelerinin en az 1/5 inin imzaları noterlikçe onaylı yazılı talebi üzerine, Büyük Kongre olağanüstü yoplantıya çağırılabilir.Olağanüstü toplantı gündemi çağtıyı yapan tarafından belirlenir ve gündem dışında başka konu görüşülemez.Delegeler tarafından yapılacak olağanüstü toplantı talepleri ile gündem ve delege imzalarının noter onaylı olması zorunludur.Şartların oluşması halinde Genel Başkan, olağanüstü kongreyi bir hafta içinde ilan ederek çağrı tarihinden itibaren en geç 45 gün iinde yapmak zorundadır.Bu toplantılarda sadece toplantı gündeminde yer alan konular görüşülür ve karara bağlanır, olanüstü toplantılarda seçim yapılamaz.Seçim yapılabilmesi için bu maddenin “ikinci” fıkrasındaki şartlara bakılır. 

Olağanüstü toplantılarda seçim yapılabilmesi için, seçilecek organın istifası-boşalması veya seçim kararını Genel Başkanın vermesi gerekir. Gündemde yazılı Seçimin yapılacağı kurul dışında başkaca kurul için seçim yapılamaz. YOKLAMA, DİVAN SEÇİMİ, AÇIŞ KONUŞMASI VE RAPORLARIN OKUNMASI
MADDE 40-Büyük kongre parti genel başkan yardımcılarından birisinin veya genel sekreterin yapacağı yoklamadan sonra, üye tam sayısının salt çoğunluğunun katılımı ile açılır.İlk çağrı üzerine salt çoğunluk sağlanamadığı taktirde toplantı ertelenir.2. çağrı üzerine yapılan toplantıda toplantıya katılan delegelerle yetinilinir.
Kongre, gündeme geçmeden önce bir divan başkanı ve kararlaştırılan sayıda başkan yardımcısı ve katip üye seçerek kongre divanını teşkil eder.Divan başkanı gizli oyla seçilir.Aday bir kişi olduğu taktirde seçim işaret oyu ile yapılır.Başkan yardımcıları ve katip üyeleri işaret oyu ile seçilirler.
Kongre divan başkanlığı, gündemi uygulamak, toplantıyı yönetmek, toplantıda düzeni sağlamak düzeni bozanlara karşı toplantıdan çıkarma dahil gerekli müeyyideler uygulamak, toplantıda tutanağı tanzim ve imza etmekle görevlidir.Kararlarını salt çoğunlukla verir ve oyların eşitliği halinde başkanın bulunduğu tarafın dediği olur.
Büyük kongrede divanın teşkilinden sonra açış konuşmasını yapmak üzere genel başkana söz verilir.Bu konuşmayı müteakip genel başkan yardımcıların biri tarafından merkez karar kurulunun ve genel idare kurulunun çalışma raporları okunur.
GÖRÜŞMELER VE KONGRE DÜZENİ
MADDE 41-Büyük kongre gündemdeki sıraya göre çalışmalarını yürütür.Kongrede hazır bulunan delegelerin çoğunluğunun kararı ile sırası değiştirilebilir.
Ayrıca, kongre üye tamsayısının beşte biri sayısınca üyenin yazılı istemi üzerine kanunlara, partinin tüzük ve programına aykırı olmayana kanunların gündeme alınması kongreye katılan üyenin oy çokluğu ile kararlaştırılabilir.
Genel idare kurulunun çalışma ve kesin hesap raporları görüşülüp karara bağlanmadan organ seçimlerinin oylanmasına geçilemez.
Görüşmelerde söz isteyenlere sıra ile söz verilir.Genel başkan, merkez karar kurulu ve genel idare kurulu temsilcileri ile komisyon başkan ve sözcülerine öncelikle söz verilir.
Görüşmeler sırasında toplantı düzenini bozanlara divan başkanı önce ihtar verir. 2 ihtara rağmen düzeni bozmaya devam edenler toplantıdan, oy hakları saklı kalmak kaydı ile çıkarılır.Başkan, konuşma sırasında gündem veya kanun dışına çıkanları önce uyarır, ısrar etmesi halinde sözünü keser.
Kongre başkanı, siyasi partiler kanununun 4.kısmında yazılı yasaklara aykırı konuşma yapan veya davranışta bulunan kongre üyelerine derhal müdahale eder.Bu yola gidenlerin sözünü keser ve gerekli görürse toplantıdan çıkarır.Dinleyicilerden bu yola giden olursa, bunları dışarı çıkarttırır ve gerekli görürse toplantıya ara verir.Dinleyici yerlerini boşalttırabilir.
KOMİSYONLAR
MADDE 42-Büyük kongre aşağıdaki komisyonları kurar.
a) Tüzük komisyonu.
b) Program ve partinin genel politikasıyla ilgili teklifleri inceleme komisyonu (parti meseleleri komisyonu)
c) Toplumu, devleti, kamu faaliyetlerini ilgilendiren teklifleri inceleme komisyonu (Ülke meseleleri komisyonu)
d) Hesap ve bütçe komisyonu
e) İtiraz ve şikayetleri inceleme komisyonu
f) Dilek ve teklifleri inceleme komisyonu
Genel idare kurulu büyük kongrenin toplanmasından önce il başkanlarının da görüşlerini alarak ve delegelerin meslek ve ihtisas durumlarına göre her komisyon için 15 aday tesbit eder.Komisyon aday listelerini divan başkanına verir.Divan başkanı komisyon aday listelerini işaret oyu ile kongrenin tasvibine sunar.Kabul edilmediği taktirde aday listeleri divanca yeniden hazırlanır ve aynı şekilde oylanır.
Her komisyon, kendisine bir başkan bir 2.başkan, bir sözcü ve 2 katip seçer. Komisyonlar üye tamsayının salt çoğunlu ile toplanır, mevcudun salt çoğunlu ile karar alır.Gerektiği kadar alt komisyon kurulabilir, delegelerin görüşlerini alabilir.Karara bağladıkları her konu için ayrı bir sözcü seçebilirler.
Komisyonlar divan üyelerinin isimlerini, yaptıkları toplantıları, hazırladıkları dökümanları, aldıkları kararları bir rapora bağlayarak kongre divan başkanına verir.Komisyon raporları büyük kongrede müzakere edilebilir ve kabul edildiği taktirde kesinleşir.
KARAR YETER SAYISI
MADDE 43-Büyük kongrede karar yeter sayısı mevcudun salt çoğunluğudur.
SEÇİM HAZIRLIKLARI VE SEÇİMLER
MADDE 44-Büyük kongrede seçilecek organlara adaylık başvurusu için başkanlıkça belli bir süre tesbit edilerek kongreye duyurulur.Bu süre sonunda adaylar ilan edilir.
Parti genel başkanlığı oy için aday gösterilenler ayrı ayrı oy pusulalarını yeteri kadar çoğaltarak süresi içinde kongre divan başkanlığına verirler.
Tüzüğün 38.maddesinde gösterildiği şekilde, genel idare kurulu, merkez karar kurulu ve yüksek haysiyet divanı üyeliği asıl ve yedekleri için aday olanlar da ayrı renk ve şekillerde asıl ve yedekleri için aday olanlarda ayrı renk ve şekillerde asıl ve yedekleri gösterilmek suretiyle, ayrı ayrı oy pusulaları düzenleyip yeterince çoğalttıktan sonra kongre divan başkanlığına vererek seçimlere katılabilirler.Bu suretle düzenlenmiş olan oy pusulalarından, organlara göre tüzüğün belirlediği üye tamsayısından çok, yarısından eksik asıl ve yedek üye yazılamaz.Bu ilkeye aykırı düzenlenmiş oy pusulaları ile delegeler elle çizilmek yada eklenmek sureti ile bu kurala aykırı düzenlenmiş oy pusulaları, tasnif sırasında geçersiz sayılır.
Divana verilen müstakil listeler dışında münferit aday olanlar, aday oldukları organlara göre divan başkanlığınca tasnif edilir.Sonra, bu adayları isimlerinin müstakil listelerde bulunup bulunmadığı araştırılır.
Müstakil listelerde isimleri bulunmayan münferit adaylar, aday oldukları organa göre ve soyadı alfabetik sırası gözetilerek sırası konulur.
Sıraya konan münferit adaylar, başına ORTAK LİSTE ibaresi yazılıp ve her biri isim karşısında, bir işaret karesi konularak bastırılır.Bu listeye yedek üye yazılmaz.
Divan tarafından diğer müstakil listelerle birlik mühürlenip oy pusulası haline getirilmek üzere seçim kuruluna verilir.
Bu listede aday olarak yazılanların sayısı, seçilecek organın asıl üye tamsayısından fazla ise, delege seçilecek organın asıl üye tamsayısının az, tamamından fazla olmamak kaydı ile isimlerin önüne işaret koymak sureti ile oyunu kullanırlar.
Bu listede aday olanların sayısı, seçilecek organın asıl üye tamsayısının yarısından az ise, bu taktirde delege, istediği kadar aday ismi önüne işaret koyarak seçimini yapar.
Bu listede, isimlerin önünde işaret bulunan adaylar bir oy almış sayılırlar.Seçimlerde birden çok organa aday olunamaz.Aynı organın asıl ve yedek üyeliklerine, ayrı ayrı aday olunamaz.
Delegeler, oylarını kullanırken aynı organ için birden çok oy pusulası bulunması halinde, bunlardan bir tanesindeki adayların bir kısmını çizerek diğer adaylardan isimler yazabilir.Bu şekilde düzenlenen oy pusulası aday sayısı bakımından, 3.fıkradaki ilkeye aykırı olamaz.
Aynı organ için birden çok listede ismi bulunan adayların aldıkları oylar, bu listelerden aldıkları oyların toplanması ile saptanır.Her bir organın asıl adayları kendi aralarında, yedek adayları kendi aralarında aldıkları oy sayısına göre sıraya konulur.Bu sıralamalardan o organ için tüzüğün tesbit ettiği sayıda asıl üye, asıllar arasından yedek üye de, yedekler arasından ayrılarak seçildikleri ilan olunur.
Büyük kongrede seçimler siyasi partiler kanununun 21.maddesi esaslarına göre yapılır ve ilçe seçim kurulunca kongrede yeteri kadar sandık kurulu bulundurulur.
Seçimler serbest, eşit, tek dereceli, gizli oy, açık sayım ve döküm esaslarına göre yapılır.
Kongrede bulunan delegelerin tamamı oy kullandıkları ve sandık kurulunca yapılan uyarıya rağmen oy kullanacak başa seçmen kalmadığı anlaşıldıktan sonra durum sandık kurulunca tutanakla tesbit edilir, sandıklar açılır ve oy sayımına başlanır.
KONGRE TUTANAKLARI
MADDE 45-Büyük kongreye ait bütün belgeler ve tutanaklar kongre divanınca imzalanır, kongre sonunda divan başkanı tarafından dizi pusulasına bağlanarak parti genel başkanına teslim edilir.Seçim sandık kurulunca açıklanan seçim sonuçları da kongre tutanaklarına geçirilir.
II-TEMSİLCİLER MECLİSİ
KURULUŞU, GÖREVİ VE TOPLANTILARI
MADDE 46-Temsilciler meclisi, üyeliği devam eden parti kurucuları ve eski genel başkanları ile merkez karar kurulu, genel idare kurulu, yüksek haysiyet divanı üyeleri, partili bakan ve milletvekilleri ile il başkanlarından oluşan bir danışma kurulu olup yılda en az bir defa olmak üzere genel başkanın lüzum göstereceği zamanlarda divanın tesbit edeceği gündem ile toplanır.
Temsilciler meclisi, ilçe başkanları ve partili belediye başkanlarının katılması suretiyle de genişletilmiş şekilde genel başkan tarafından toplantıya çağrılabilir.
Temsilciler meclisi toplantılarında partinin uygulamakta olduğu politikalar veya uygulanacak politikalar konularında müzakere yapılır ve görüşler belirlenir.
GENEL BAŞKANIN SEÇİMİ, GÖREV VE YETKİLERİ
MADDE 47-Parti Genel Başkanı, büyük kongrece Siyasi Partiler Kanunu’ nun 15.ve 21.mad.uyarınca en çok 3 yıl için seçilir. Genel Merkezce Y.Cumhuriyet Başsavcılığına üye kayıtları verilen kesinleşmiş üyeler Genel Başkanlığa aday olabilir. Mevcut delege tam sayısının en az 1/5 inin teklifi ile Genel Başkanlığa aday olunabilir. Genel Başkan :
a)Partiyi temsil eder.
b)Merkez Karar Kurulu, Genel İdare Kurulu ve Başkanlık Divanı’nın başkanıdır. Bu kurulların her türlü gündemini hazırlar.
c)Karar Kurulu ve Genel İdare Kurulu kararlarını uygular.
d)Aynı zamanda milletvekili ise ayrıca partinin TBMM grubu başkanlığını yapar.
e)Merkez Karar ile Genel İdare Kurulları ile TBMM ve teşkilat kademeleri arasında çalışma ahengini, işbirliğini sağlar ve kurulların birleşik toplantılarına başkanlık eder.
f)Başkanlık divanı üyeleri arasında görev bölümü yapar, gerekli gördüğü görev değişikliğini yapar. 
g)Parti çalışmalarında bilgi ve tecrübelerinden faydalanabilecek kimselerden danışmanlar tayin eder.
h)Genel Merkezde çalıştırılacak daimi hizmetlilerin tayin, terfi ve işten çıkartılmalarını Genel Sekreterin teklifi üzerine yapar.
i)Kanun, parti tüzüğü ve mevzuatın kendisine verdiği yetkileri kullanır.
j)Haysiyet Divanlarının verdiği cezaları affedebilir. İhbar veya resen haysiyet divanına sevk edebilir.
k)Kurullarda boşalmalar durumunda, yedekleri çağırır.
MERKEZ KARAR KURULUNUN TEŞKİLİ VE TOPLANTILARI
MADDE 48-Merkez karar kurulu, parti genel başkanı ve büyük kongresinde seçilen 70 üyeden teşekkül eder.
Merkez karar kurulu, genel başkanın lüzum göreceği zamanlarda ve daveti üzerine, onun başkanlığında toplanarak tüzükte gösterilen görevlerini yerine getirir.Merkez karar kurulu genel başkanın çağrısı üzerine ve genel başkanın başkanlığında genel idare kurulu ile birlikte toplam üye tamsayısının salt çoğunluğu ile toplanır.Genel idare kurulunun çalışmaları hakkında bilgi alır.Tavsiyelerde bulunur.gerekli hallerde katılanların salt çoğunluğuyla karar verir.
Müşterek toplantıların başkanlık divanı, genel idare kurulunun başkanlık divanıdır.
Merkez karar kurulunda ve müşterek toplantılarda kararlar işari oyla alınır. Bir konunun gizli oyla halli kararlaştırılabilir.Oyların eşitliği halinde başkanın bulunduğu tarafın dediği olur.
Üst üste 3 toplantıya mazeretsiz olarak katılmayan üye, müstafi sayılır.Herhangi bir sebeple boşalan üyelikler aldıkları oy sayısına göre yedeklerden çağırılarak doldurulur.
GÖREV VE YETKİLERİ
MADDE 49-Merkez karar kurulunun görev ve yetkileri:
1) Partinin genel politikasını, büyük kongrenin direktif ve eğilimine uygun olarak tayin ve gereklerine göre değiştirmek,
2) Kanun ve tüzük hükümlerine göre yapılması gereken ve ilgili organlar tarafından hazırlanan,meclis grubu yönetmelikleri dışındaki yönetmelikleri incelemek,görüşmek ve kabul ederek yürürlüğe koymak.
3) Genel başkanın teklif ettiği konuları ,inceleyerek karara bağlamak,
4) Genel Başkanlıkça hazırlanan Merkez Karar Kurulu çalışma raporunu incelemek ve büyük kongreye göndermek.
GENEL İDARE KURULU,TEŞKİLİ GÖREVLERİ VE GÖREV BÖLÜMÜ
MADDE 50-
A)TEŞKİLİ VE TOPLANTILARI
Genel İdare Kurulu, parti Genel başkanı ve büyük Kongrede seçilen 55 üyeden teşekkül eder.Kurul üye tamsayısının salt çoğunluğu ile toplanır kanuni istisnalar dışında mevcudun salt çoğunluğu ile karar verir. Kararlar kanunda belirtilen istisnalar dışında iş’ari oyla alınır. Oyların eşitliği halinde, başkanın bulunduğu tarafın dediği olur. Kurul, bir konunun gizli oyla hallini kararlaştırabilir. Genel İdare Kurulu, ayda bir kere normal olarak toplanır. Alacağı bir kararla bu süreyi değiştirebilir, toplantı gününü belirler. Normal toplantılar dışındaki toplanmalar için, üyelere çağrı yapılır.
Bir yıl içinde üst üste üç, aralıklı altı toplantıya mazeretsiz katılmayan üye müstafi sayılır.
Parti Genel Başkanı, bakanlardan, TBMM Grup Başkan vekillerinden, millet vekillerinden, genel başkan yardımcılarının yardımcılarından ve uzmanlardan gerekli gördüklerini, oy hakkı olmaksızın Genel İdare Kurulu ve Başkanlık Divanı toplantılarına çağırabilir.
B-GÖREV ve YETKİLERİ.   Parti teşkilat kademeleri ve organları kademe sırasına göre Genel İdare Kuruluna bağlıdır.
Genel İdare Kurulu görev sorumluluğunun gereği olarak, zaruri durumlarda bu kademelerin ve organların görev ve yetkilerini kendi adına kullanmak üzere, kendi içinden veya dışından kişileri görevlendirebilir, kendi yetkileri ile donatabilir.
Parti teşkilat kademeleri ve organlarının demokratik kurallara göre oluşmasını sağlamak için yasalar çerçevesinde gerekli görüldüğü düzenlemeleri yapabilir, tedbirleri alabilir, bunları uygulayabilir, uygulatabilir.
1)Gerekli gördüğü il ve ilçelerde kurulan teşkilatı görevden alabilir, değiştirebilir.
2)Parti teşkilatını yönetir,çalışmalarını yönlendirir,teşkilatla devamlı irtibat sağlar,meseleleri çözümlemeye yardımcı olur.
3)Kademelerden gelen teklifleri inceler, karara bağlar ve onların çalışmaları ile ilgili olarak gerekli bilgi, belge ve dökümanları ister ve getirtir.
4)Zorunlu sebepler dolayısıyla Büyük Kongrenin toplanamadığı hallerde, partinin hukuki varlığına son verilmesi ile tüzük ve programının değiştirilmesi dışındaki bütün kararları alır
5)Parti teşkilatının kanunlara, tüzük ve yönetmeliklere uygun şekilde çalışmalarının denetler, gerekli gördüğü yerlerde bu amaçla müfettişler görevlendirebilir. Müfettişleri kendi yetkileri ile donatabilir.
6)Bütün seçimlerle ilgili olarak gerekli kararları alır.Milletvekili, belediye başkanlığı, belediye meclis üyeliği ve il genel meclisi üyeliği için partiden aday adayı olanlar hakkında tüzüğün verdiği yetkileri kullanır.
7)Hükümet kurma,hükümete katılma veya çekilme ile ilgili kararları verir.
8)Partini program ve tüzüğünün uygulanması, çalışma şeklinin düzenlenmesi, danışma ve araştırma grup veya büroları kurulması, çalışmalarının tanzim edilmesi gibi konularda gerekli kararları alır ve yönetmelikleri hazırlar.
9)Partinin ilkelerini tanıtıcı ve yapıcı tedbirleri ve kararları alır. Partinin genel politikası ve çalışmaları hakkında TBMM grubunu ve parti teşkilatını aydınlatır. Kademelerin yapacağı işler hakkında açıklayıcı bilgi ve talimatlar verir.
10)Genel politikada karşılaşılan yeni durumları ve gelişmeleri zamanında ve sürekli olarak  değerlendirerek gereken kararları alır, uygular ve kamuoyunun bilgisine sunması için tavsiyelerde bulunur.
11)Gerekli gördüğü hallerde ve bu yoldaki isteği değerlendirerek partinin TBMM grup yönetim kurulu ile müşterek toplantı yapar.
12)Büyük Kongrede görüşülecek çalışma raporunu, gelir gider cetvelleri ile bilanço ve kesin hesap raporlarını ve gündemde yer alan diğer konuları hazırlar ve Büyük Kongreye sunar.
13)Büyük Kongre kararlarını uygular.
14)Parti gelirlerini arttırmak amacıyla, gerekli kanuni tedbir ve kararları alır. Gelir makbuzlarını bastırarak kademelere yollar.
15)Partinin amaçlarına uygun olarak taşınmaz mal alımına, satımına veya işletilmesine karar verir.
16)Partinin menfaatlerine uygun gördüğü veya kanunlar ile parti tüzüğünün yasaklamadığı her türlü kararları alır, uygular, uygulatır.
17)Siyasi Partiler ile seçim kanunları ile diğer ilgili kanunların ve parti tüzüğünün yasaklamadığı her türlü kararı alır, uygular, uygulatır.
18)Siyasi Partiler Kanunu’nun 51.maddesinde yer alan yetkiler ile diğer yasalarda yer alan yetkileri kullanır ve görevleri yerine getirir.
19)Kanunların öngördüğü ve kabul ettiği hallerde tüzük değişikliği yapar.
20)Haysiyet Divanlarınca verilen disiplin cezalarını affedebilir.
21)Alt kademeleri, yasalar çerçevesin de kendi yetkilerinin bir kısmı ile donatabilir.
22)Başka siyasi partilerden gelecek katılma isteklerini karara bağlar.
C-GÖREV BÖLÜMÜ.
Genel Başkan, Genel İdare Kurulu arasından on kişiyi Genel Başkan Yardımcısı, bir kişiyi Genel Sekreter bir kişiyi de Genel Muhasip olarak görevlendirir. Hizmet ve çalışma koşulları gereği Genel Başkan, Yardımcılarının sayısını arttırılabilir yada azaltabilir. Genel Başkan, yeni atanan Genel Başkan Yardımcısının görev alanını belirler. Bu sayı en az 10 en fazla 25 olabilir.
GENEL BAŞKAN YARDIMCILARI.
Genel Başkan, Genel Başkan Yardımcılarının görev konularını belirler.
Genel Başkan, Genel Başkanlığa vekalette sıralamayı yazılı olarak belirler.
Genel Başkan Yardımcıları, parti içinden veya dışından, partiye üye olmak kaydıyle Genel Başkan’ın yazılı olur u ile kendilerince yeter sayıda yardımcı atayabilir.
GENEL SEKRETER
Genel Sekreter , Genel Başkanın belirlediği kurulun gündemini hazırlamak ve kurula getirmek, Merkez Karar Kurulu,Genel İdare Kurulu ve Temsilciler kurulu müzakere tutanaklarını tanzim ile kararlarını tespit ve uygulamasıyla tüm sekretarya hizmetlerini yürütür. Varsa, Genel merkezin araçlarının sevk ve idaresinden de sorumludur.Genel Merkezin idari hizmetleri düzenler ve denetler.Genel Başkana partinin personeli ile ilgili tekliflerde bulunur.Genel sekreter Genel Başkanın yazılı olur'u ile kendisine yeterli sayıda yardımcı atayabilir.
GENEL MUHASİP
Merkez teşkilatının mali işlerini ve harcamalarını yürütür,gelirlerin tahsilini Ekonomik ve Mali İşlerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı yürütür. 5.000 YTL.nin üzerindeki harcama kalemlerini Genel Başkan ile birlikte imzalar. Parti gelirlerinin tüzük ve yönetmeliklerle kararlara uygun şekilde harcanmasından, gerekli ödemelerin yapılmasından, Genel Merkez paralarının Genel Merkezde tutulacak miktarının saklanmasından ve muhasebe ve mali işlerin yürütülmesinden Ekonomik ve Mali İşler Genel Başkan Yardımcısı sorumludur. Merkez teşkilatının harcamalarını yapar. Genel başkan, ekonomik ve Mali İşler Genel Başkan Yardımcısının görüşünü alarak, Genel İdare Kurulu içinden bir Genel Muhasip seçer.Genel Muhasip Siyasi Partiler Kanunu’nun 73.maddesine göre Genel merkez kesin hesapları ile bütçe tasarılarını hazırlar.Partinin taşınır ve taşınmaz malvarlığı ile ilgili belgelerin ve demirbaş kayıtlarının usulüne uygun olarak tutulmasını sağlar. İller kademelerine ait olanları da getirir ve bunları Genel İdare Kurulu’na sunar.Partinin mali işlerine ait yazışmaları Genel Başkan veya ilgili yardımcısı ile birlikte imzalar. Genel Muhasip, Genel Başkanın yazılı Olur'u ile iki yardımcı atayabilir. Genel Muhasip, merkez teşkilatının Siyasi Partiler Kanunu'nun öngördüğü bütçe işlemlerinin evraklarını hazırlamaya ve ilgili yerlere zamanında göndermekle sorumludur.
BAŞKANLIK DİVANI
MADDE 51-  Genel Başkan, Genel Başkan Yardımcıları, Genel Muhasip ve Genel Sekreterden oluşan kurula, Başkanlık Divanı denir. 
GENEL SEKRETER Genel Sekreter , Genel Başkanın belirlediği kurulun gündemini hazırlamak ve kurula getirmek, Merkez Karar Kurulu,Genel İdare Kurulu ve Temsilciler kurulu müzakere tutanaklarını tanzim ile kararlarını tespit ve uygulamasıyla tüm sekretarya hizmetlerini yürütür. Varsa, Genel merkezin araçlarının sevk ve idaresinden de sorumludur.Genel Merkezin idari hizmetleri düzenler ve denetler.Genel Başkana partinin personeli ile ilgili tekliflerde bulunur.Genel sekreter Genel Başkanın yazılı olur'u ile kendisine yeterli sayıda yardımcı atayabilir. GENEL MUHASİP Merkez teşkilatının mali işlerini ve harcamalarını yürütür,gelirlerin tahsilini Ekonomik ve Mali İşlerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı yürütür. 5.000 YTL.nin üzerindeki harcama kalemlerini Genel Başkan ile birlikte imzalar. Parti gelirlerinin tüzük ve yönetmeliklerle kararlara uygun şekilde harcanmasından, gerekli ödemelerin yapılmasından, Genel Merkez paralarının Genel Merkezde tutulacak miktarının saklanmasından ve muhasebe ve mali işlerin yürütülmesinden Ekonomik ve Mali İşler Genel Başkan Yardımcısı sorumludur. Merkez teşkilatının harcamalarını yapar. Genel başkan, ekonomik ve Mali İşler Genel Başkan Yardımcısının görüşünü alarak, Genel İdare Kurulu içinden bir Genel Muhasip seçer.Genel Muhasip Siyasi Partiler Kanunu’nun 73.maddesine göre Genel merkez kesin hesapları ile bütçe tasarılarını hazırlar.Partinin taşınır ve taşınmaz malvarlığı ile ilgili belgelerin ve demirbaş kayıtlarının usulüne uygun olarak tutulmasını sağlar. İller kademelerine ait olanları da getirir ve bunları Genel İdare Kurulu’na sunar.Partinin mali işlerine ait yazışmaları Genel Başkan veya ilgili yardımcısı ile birlikte imzalar. Genel Muhasip, Genel Başkanın yazılı Olur'u ile iki yardımcı atayabilir. Genel Muhasip, merkez teşkilatının Siyasi Partiler Kanunu'nun öngördüğü bütçe işlemlerinin evraklarını hazırlamaya ve ilgili yerlere zamanında göndermekle sorumludur. BAŞKANLIK DİVANI MADDE 51- 
Başkanlık Divanı zorunlu hallerde, her türlü karar ve tedbirleri alır. 
Yetkili organlarca verilen kararları Genel Başkan bizzat veya yardımcıları ile Genel Sekreter ve Genel Muhasip vasıtasıyla yürütür.
TBMM Grup Başkanvekilleri, gerek görülen hallerde Başkanlık Divanı toplantılarına katılabilir ancak alınacak kararlarda oylamaya katılamazlar.
BEŞİNCİ KISIM
DİSİPLİN İŞLERİ
KURULUŞ VE GÖREV
MADDE 52-Kanunlara,Parti tüzüğüne ve yönetmeliklerine,parti yetkili organlarının karar ve bildirilerine aykırı davranışta bulunanlar hakkında disiplin soruşturması yapmak ve karar vermek üzere ,il yönetim kurullarınca lüzumlu görülecek ilçelerde ilçe disiplin kurulları,illerde il disiplin kurulları,genel merkezde Yüksek Haysiyet Divanı kurulur.
Disiplin Kurulları,disiplin işleri dışında parti tüzüğünün verdiği diğer görevleri de yaparlar.
^^Yan kuruluş mensuplarının disiplin işleri,temel teşkilat disiplin organlarınca aynı esasa göre yürütülür.^^
İLÇE VE İL DİSİPLİN KURULLARI
MADDE 53-İlçe ve il disiplin kurulları kendi kongreleri tarafından Siyasi Partiler Kanunu’nun 21.maddesi uyarınca seçilen üyelerden teşekkül eder.
İlçe disiplin kurulları 9,il disiplin kurulları 11 üyeden oluşur.Asıl üye sayısı kadar yedek üye seçilir.
A)İLÇE DİSİPLİN KURULLARI
İlçe Disiplin Kurulu ,ilçede kayıtlı bulunan ve 54.maddede yazılı partinin kurucu üyeleri dışında kalan partililer ile Yan Kuruluşların Üyeleri ,Belde,Mahalle Başkan ve Yöneticileri
Hakkında,tüzüğün 57-a maddesi gereğince uyarma ve kınama cezaları gerektiren hallerde soruşturma yaparak karar verir.Köy ve mahalle delege seçimleri ile ilgili itirazları soruşturma yaparak karara bağlar.
B)İL DİSİPLİN KURULLARI
İl Disiplin Kurulu,il çevresinde kayıtlı bulunan ve 53. maddede yazılı partinin Kurucu Üyeleri dışında kalana partililerle Yan Kuruluşlar İlçe Başkanı ve Yönetim Kurulu Üyeleri hakkında birinci derecede disiplin soruşturması yapmaya ve karar vermeye yetkilidir.İl Disiplin Kurulu,kendiliğinden disiplin soruşturması yapamaz,ancak İl Yönetim Kurulunca
İntikal ettirilen dosyaları ve konuları karara bağlar.
İl disiplin Kurullarının birinci derecede verdiği kararlarına karşı il yönetim kurulu veya ilgili üye tarafından tebliğden itibaren 7 gün içinde Yüksek Haysiyet Divanına itiraz edilebilir.Üyelere ait itiraz dilekçeleri il yönetim kuruluna verilir.İl Yönetim Kurulu kendi görüşünü de eklemek suretiyle dosyayı Yüksek Haysiyet Divanına yollar.Karara,İl yönetim kurulunca itiraz edildiği takdirde itiraz yazısının bir sureti ilgiliye 7 gün içinde tebliğ edilir.İl yönetim kurulları itiraza konu olan dosyayı en geç 10 gün içinde Yüksek Haysiyet Divanına göndermek zorundadır.
İl disiplin kurulunca verilen kesin çıkarma cezaları ilgilisi itiraz etmemiş olsa bile incelenmek üzere Yüksek Haysiyet Divanına gönderilir.
İl disiplin kurullarının ,ilçe disiplin kurulları kararları üzerinde ikince derecede disiplin kurulu olarak verecekleri kararlar kesindir.
YÜKSEK HAYSİYET DİVANI
MADDE 54-Yüksek Haysiyet Divanı Büyük kongrece Siyasi Partiler Kanununun 21.maddesi uyarınca seçilen 21 üyeden teşekkül eder.
1-Yüksek Haysiyet Divanının birinci derecede bakacağı işler :
a)İl yönetim kurullarının Başkan ve Üyeleri,İl Merkezlerindeki Partili Belediye Başkanları,Yan Kuruluşlar İl Başkanları ve Yönetim Kurulu üyeleri
b)Partinin Genel Başkanı,Genel Başkan Yardımcıları,Genel Sekreter,Genel muhasibi ile
Merkez karar ve Genel İdare Kurulları üyeleri,
c)Kendi başkan ve üyeleri,
d)Partinin kurucu üyeleri,
e)T.B.M.M. ‘nin eski üyeleri ve eski hükümet üyeleri,
haklarında gerekli disiplin soruşturmasını yapar ve Siyasi Partiler Kanunu’nun 57.maddesi ve tüzüğün 60.maddesi hükmü saklı kalmak üzere kesin karara bağlar.
Yüksek Haysiyet Divanının başkan ve üyeleri,kendileri hakkındaki
soruşturma,müzakere ve kararlara katılamazlar.Bu durumda olanların yerine,sadece o işlemlere mahsus olmak üzere,sırayla yedek üye alınır.
2)Yüksek Haysiyet Divanı’nın itiraz üzerine bakacağı işler :
Yüksek Haysiyet Divanı,il disiplin kurullarınca verilen ve itiraz yoluyla gelen disiplin kararlarını inceler,tasdik edebilir lehte veya aleyhte bozulmasına,değiştirilmesine , kaldırılmasına karar verebilir.Yüksek Haysiyet Divanı’nın itiraz üzerine vereceği karar Siyasi Partiler Kanunu’nun 57. ve tüzüğün 60.maddesi hükmü saklı kalmak üzere kesindir.
Yüksek Haysiyet Divanı aksine karar vermedikçe itiraz infazı durdurmaz.
Yüksek Haysiyet Divanı kendiliğinden disiplin soruşturması yapamaz.Ancak Genel İdare Kurulu’nca veya Genel Başkanlıkça kendisine intikal ettirilen dosya ve konuları inceleyip karara bağlar.
MÜŞTEREK DİSİPLİN KURULU
MADDE 55-Müşterek Disiplin Kurulu,Yüksek Haysiyet Divanı ile partinin TBMM Grup Disiplin Kurulundan oluşur.Bu kurulun başkanı,Yüksek Haysiyet Divan başkanıdır.Yüksek Haysiyet Divanı sekreteri,bu kurulun da sekreteridir.
Partili milletvekillerinin partiden geçici veya kesin olarak çıkarılmalarını gerektiren söz,tutum ve davranışlarından dolayı,haklarına disiplin kovuşturması yapmaya ve karar vermeye Müşterek Haysiyet Divanı yetkilidir.Siyasi Partiler Kanunu’nun 57.maddesi ve tüzüğün 60.maddeleri hükmü saklı kalmak üzere bu kurulun vereceği kararlar kesindir.
Diğer disiplin kurullarına ait çalışma usul ve şekilleri bu kurul için de geçerlidir.
DİSİPLİN KURULLARI İLE İLGİLİ ORTAK İLKELER
MADDE 56-Disiplin kurullarının görev süresi yeni disiplin kurulunun yetkili organının seçilmesiyle sona erer.
İlçe ve il disiplin kurulları ile Yüksek Haysiyet Divanı seçimlerini müteakip asıl üyeleriyle toplanarak kendi aralarında bir başkan bir başkan yardımcısı ve bir sekreter seçerler.
Disiplin kurullarında zamanla boşalma olması halinde en çok oy alandan başlamak üzere yedekler sırayla göreve çağrılır.
Mazeretsiz üst üste üç toplantıya katılmayan kurul üyesi istifa etmiş sayılır ve yerine sırasıyla yedekler çağırılır.
Partinin disiplin kurulları üyeleri,kongredeler ve milletvekilliği dışında partinin diğer organ,kurul ve görevlerinde bulunamazlar.Partiye bir hizmet bağı ile bağlı olamazlar ve partiden ne suretle olursa olsun gelir sağlayamazlar.Bir disiplin kurulunda görev alan bir kimse diğer bir disiplin kurulunda görev alamaz.Eşler,birinci ve ikinci derecedeki kan ve sıhri hısımlar aynı disiplin kurulunda birlikte görev alamazlar,bunlarla ilgili soruşturma ve kararlara katılamazlar.
Disiplin kurulları üye tam sayısının en az üçte iki çoğunluğu ile toplanır ve hazır bulunanların çoğunluğuyla karar verir.Partiden kesin çıkarma cezası verilmesi için üye tamsayısının salt çoğunluğunun kararı gerekir.
Disiplin Kuruluna sevk edilen parti üyesinden savunması istenir.Savunma için gerekli süre,çağrı belgesinin ilgiliye tebliğinden itibaren 15 gündür.Seçimlerde veya herkesin gözü önünde açıkça veya yayın yoluyla işlenen disiplin suçlarında bu süre 7 gündür.Süresi içinde savunmaya davet,Disiplin Kurulu Başkanlığı’nca yapılır ve uygulanması istenmesini gerektiren fiiller çağrı yazısında açıkça belirtilir.
Disiplin Kurulları kendilerine intikal eden işleri,kanun veya parti tüzüğünde belirtilen istisnalar saklı kalmak üzere zaruret halleri dışında en geç 45 gün içinde sonuçlandırmak zorundadırlar.
Disiplin Kurullarınca parti üyeleri hakkında verilen kararlar gerekçeleriyle birlikte en geç 30 gün içinde ilgiliye tebliğ edilir ve sevk eden kurula da bildirilir.
Disiplin Kurulları,sevke sebep teşkil eden söz ,tutum ve davranışların sabit ve cezayı müstelzim olup olmadığına karar verirken iddia,savunma ve delilleri değerlendirmede takdir hakkına sahiptirler.
Disiplin Kurullarına sevk yetkisine sahip organların bu yoldaki kararları ile disiplin kurullarınca verilen cezalar hakkında partinin kademe kongrelerinde görüşme yapılamaz ve karar alınamaz.
Disiplin cezalarını af yetkisi,Genel İdare Kurulu’na aittir.
DİSİPLİN KURULLARINA SEVK YETKİSİ
MADDE 57-
Bir parti üyesi için disiplin cezası isteme yetkisi, o üyenin sevk edilmesi gereken disiplin kuruluna göre, ilçe ve il yönetim kuruluna veya Genel İdare Kuruluna aittir.Kurucu üyeler için disiplin cezası isteme yetkisi Genel İdare Kuruluna, Partili milletvekilleri için disiplin cezası isteme yetkisi partinin TBMM Grup Yönetim Kuruluna aittir.Yetkili yönetim kurulu veya Genel Başkan, resen lüzum görmesi üzerine veya ihbar ve şikayetleri değerlendirerek her zaman sevke yetkilidir.
Yetkili kurul sevke karar vermeden önce ilgiliyi dinler, gerekli gördüğü inceleme ve araştırmaları yapabilir.İhbar ve şikayet edilen, yetkili kurulun üyesi ise, konuyla ilgili toplantı ve müzakerelere katılamaz, inceleme ve araştırma görevi verilemez.
İlçe yönetim kurulu, resen ihbar ve şikayet üzerine, haklarında disiplin soruşturması istedikleri kimselerindurumunu belirten gerekçeli bir kararla, varsa ilçe disiplin kuruluna sevk eder; ilçe disiplin kurulu yoksa, yetkili disiplin kuruluna sevk edilmek üzere il yönetim kuruluna başvurabilir. Bu başvurular, şikayet ve deliller gösterilmek suretiyle ve kademeler yoluyla yapılır.
Yan kuruluşlarda sevk yetkisi, bu tüzüğe göre ilk derecede karar vermeye yetkili olan Disiplin Kurulunun bulunduğu temel teşkilat kademesi Yönetim Kurulu, Genel İdare Kuruluna veya Genel Başkana aittir
DİSİPLİN SUÇ VE CEZALARI
MADDE 58- A)Disiplin cezaları uyarma,kınama,partiden veya gruptan geçici veya kesin olarak çıkarma cezalarıdır.
Disiplin cezasını gerektiren fiiller:
1)Uyarma cezası:
Parti üyesinin veya kademe görevlilerinin yazılı olarak dikkatlerinin çek,ilmesidir.Şu hallerde verilir.
a)Parti içi birlik ve beraberliği zedeleyici tutum ve davranışlara yönelmek.
b)Parti kademelerinin uyum ve işbirliğini sarsıcı davranışlarda bulunmak,
c)Parti içi yazışmalarda kademelere uymamak,
2)Kınama Cezası :
Bu ceza üyenin tutum ve davranışların dolayı ayıplanması olup şu hallerde verilir :
a)Parti içinde şahsiyetle uğraşmayı alışkanlık haline getirmek,
b)Parti organlarının toplantılarında saklı tutulması gereken konuları ve kararları açıklamak
c)Kanuna ,ahlaka,mahalli örf ve adetlere,geleneklere uygun düşmeyen davranışlarda bulunmak,özel hayatında parti üyeliğiyle bağdaşmayacak ve partiye söz getirecek durumda olmak,
d)Seçim ve sandık kurullarındaki göreve gitmemek,
e)Haklı bir sebep ve mazereti olmadığı halde seçimlerde oy hakkını kullanmamak.
3)Geçici Çıkarma Cezası
Bu ceza belli bir zaman için uygulanır ve bu sürenin sonunda yeni bir karara gerek kalmadan ortadan kalkar.Bu cezayı alan parti üyesi,çalışmalarına katılamayacağı parti organlarına hiçbir teklifte bulunamaz,kendisine hiçbir görev verilemez.Ancak,geçici çıkarma cezası almış olmak ,üyenin partinin tüzük,program diğer mevzuatı ile organlarının bağlayıcı kararlarına uymak zorunluluğunu ortadan kaldırmaz.
Bir üyenin TBMM Grubundan geçici olarak çıkarılması hakkında verilen ceza bu üyenin ceza süresince gruptaki çalışmalara katılmamasını gerektirir.
Geçici Çıkarma Cezası şu hallerde verilir:
a)Kanuna,partinin tüzük ve programı ve yönetmeliklerine,Merkez Karar Kurulu ve Genel İdare Kurulu veya yetkili organlarının kararlarına aykırı söz ,tutum ve davranışlarda bulunmak ,yayınlar yapmak,bu yoldaki yayınları teşvik ve tahrik etmek,
b)Partiyi kişisel çıkarlarına alet etmek,bu amaçla parti nüfuzunu kötüye kullanmak
c)Makul bir gerekçe olmaksızın üye kayıt taleplerini kabul edip neticelendirmemek,
d)Kanuni sorumluluklar saklı kalmak ve ödeme tazmin sorumluluğu saklı kalmak üzere
hizmetin devamı süresince ve görevin gereği olarak aldığı evrak,eşya ve malzemeyi saklamak,kaybına sebebiyet vermek,ayrıldığı halde teslim etmekten kaçınmak,
4)Kesin Çıkarma Cezası
Siyasi Partiler Kanunu’nun 57.maddesi ile tüzüğün 60.maddesi hükmü saklı kalmak kaydıyla onanıp kesinleşen çıkarma cezaları uygulanır.
Bu ceza,üyenin partiyle ilişiğinin kesilmesidir,kesin çıkarma cezası alan üyenin durumu kaydının bulunduğu ilçe yönetim kuruluna bildirilir ve kaydı silinir.
Bu ceza şu hallerde verilir :
a)Seçimlerde Parti kararı olmaksızın bağımsız adaylığını koymak veya bağımsız adaylara oy vermek ve onlar lehine propaganda yapmak.Parti adayları aleyhine açık ve kapalı şekilde çalışmak,
b)Kongrelerde ve aday yoklamalarında menfaat karşılığında oylara tesir etmek
c)Oy pusulalarına tahrifat yapmak,
d)Parti ahenk ve huzuru ile politikasını tahrip edici davranışlarda bulunmak,
e)Üst kademeleri tanımayıcı davranışlarda bulunmak,
f)Türkiye Büyük Millet Meclisinde,bağlayıcı grup kararına aykırı davranmak.
5)Suçların tekrarı ,zamanaşımı
Bir üyenin aynı suçu tekrarlamasında cezalar her defasında arttırılarak verilir.
Disiplin cezasını gerektiren durumların öğrenilmesinden bir yıl,olaydan iki yıl geçtikten sonra disiplin soruşturması yapılamaz.
TEDBİR KARARI
MADDE 59- Partiden kesin veya geçici çıkarmayı gerektiren hallerde disiplin cezası verilmesi için sevk ile yetkili yönetim kurulu tarafından tedbirli olarak disiplin kuruluna sevk edilen üye,ayrıca bir karara mahal kalmaksızın partideki görevlerinden derhal uzaklaştırılır ve üyelik haklarından mahrum kalır.İlgili,tedbir kararının kaldırılmasını sevk edildiği disiplin kurulundan isteyebilir.Bu istek disiplin kurulunca 7 gün içinde karara
Bağlanır.
Tedbir kararıyla disiplin kuruluna sevk edilen kimse partinin herhangi bir kurulunda görevli ise görevinden uzaklaştırılmakla birlikte yerine asaleten başka biri getirilemez.Tedbire konu teşkil eden fiille ilgili olarak disiplin kuruluna verilip de recattan geçerek kesinleşecek karar sonucuna göre işlem yapılır.
DİSİPLİN CEZALARINA YARGI YERİNDE İNFAZ
MADDE 60-Hakkında partiden veya gruptan geçici veya kesin çıkarma cezası verilen parti üyesi,bu cezaya karşı disiplin kuruluna sevk eden organ veya merci veya disiplin kurulunun görev ve yetkisizliği veya alınan kararların kanuna ,parti tüzüğüne ve iç yönetmeliğe şekil ve usul bakımından aykırı bulunduğu iddiasıyla,parti itiraz yollarını kullandıktan sonra nihai karar niteliğindeki son karara karşı tebliğinden itibaren 30 gün içinde nihai kararı veren kurulun bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesine itiraz edebi
lir.Mahkeme bu itirazları,diğer işlerden önce ve en geç 30 gün içinde basit muhakeme usulüne göre inceleyerek karara bağlar.Bu karar kesindir.
ALTINCI KISIM
GRUPLAR
T.B.M.MDE GRUP KURULMASI
MADDE 61-Partili milletvekilleri,partinin TBMM Grubunu teşkil ederler.Grup kurulduğu , Parti Genel Başkanı tarafından TBMM başkanlığına yazı ile bildirilir.
Grubun yönetimi iç yönetmeliğe göre yürütülür.Grup iç yönetmeliği,grup genel kurulu tarafından Siyasi Partiler Kanunu’nun 23.maddesindeki ilkelere uygun olarak hazırlanıp kabul edildikten sonra TBMM Başkanlığı’na sunulur.Grup iç yönetmeliğinde partinin tüzük ve programına aykırı hükümler yer alamaz.
GRUP YÖNETİM ORGANLARI
MADDE 62-Parti Genel Başkanı,partinin TBMM Grubunun da başkanıdır.Genel Başkan
Milletvekili değilse,parti grubu üye tamsayısının salt çoğunluğu ile grup üyelerinden birisini grup başkanı seçer.İlk iki turda salt çoğunluk sağlanamadığı takdirde,üçüncü turda en çok oy alan seçilmiş olur.
TBMM grubu ,grup başkanına yardımcı olmak üzere ,üyeleri arasından iki grup başkan vekili seçer.Grup yönetim kurulu başkan vekilleri hariç 10 üyeden oluşur.Asıl üye sayısı kadar yedek üye seçilir.Genel idare kurulu üyeleri grup yönetim kurulunda görev alamazlar.
Grup organları her toplantı yılının başında ve o toplantı yılı için seçilir.Seçmenler gizli oyla yapılır.
Grup başkanlığı ,grup başkan vekilliği,yıl içinde herhangi bir sebeple boşaldığı takdir
Deyeni seçim yapılır.Grup yönetim kurulunda boşalma olduğu takdirde boşalan üyelikler,aldıkları oy sayısına göre yedeklerden doldurulur.
Grup adına konuşmaya ve beyanatta bulunmaya grup başkanı,grup başkan vekilleri veya grup sözcüsü yetkilidir.Belli konular için ayrı sözcüler seçilebilir.
GRUP DİSİPLİN KURULU
MADDE 63- Grup Disiplin Kurulu ,partinin TBMM grubunca,kendi üyeleri arasından seçilen 7 milletvekilinden teşekkül eder.Bu kurul kendi üyeleri arasından bir başkan,bir başkan yardımcısı,bir sekreter,seçer.Grup disiplin kurulu,üye tamsayısının en az üçte iki
Çoğunluğu ile toplanır,hazır bulunanların salt çoğunluğu ile karar verir.
Diğer disiplin kurullarının görev ve yetki alanına giren disiplin cezalarının parti milletvekillerine uygulamaya Grup Disiplin Kurulu yetkilidir.Ancak,partiden geçici veya kesin çıkarma cezaları Müşterek Disiplin Kurulu tarafından verilir.Partili milletvekillerinin
Partinin TBMM grubu üyeliğinden çıkarılmaları partiden çıkarılmalarını,partiden kesin olarak çıkarılmaları da TBMM grubundan çıkarılmalarını gerektirir.
GRUP ÜYELERİNİN GÖREVLERİ
MADDE 64-
A)T .B.M. M DE
Partinin T.B.M.M üyeleri :
a)T.B.M.M çalışmalarında partinin programına,temel ilkelerine,gizli oyla alına bağlayıcı grup kararlarına uymak ve bunları desteklemek zorundadırlar.Grup tarafından yukarıdaki şekilde karara bağlanmamış olan durumlarda parti program ve tüzüğü çerçevesinde meclisteki oy ve konuşmalarında serbesttirler.
b)Haklı mazeretleri olmadıkça TBMM Genel Kurulu ve komisyonları ile parti grubunun
çalışmalarına katılmak zorundadırlar.
c)Katılmak zorunda oldukları toplantıların görüşmelerinde bulunmamak gündem ve konularından haberdar olmamak,görüşmelerde karşı fikir veya oyda bulunmuş olmak
yukarıdaki şekilde alınan grup kararlarına ve partinin temel ilke kararlarına uymamak için haklı sebep teşkil etmez.
B) İL GENEL MECLİSİ VE BELEDİYE MECLİSİ GRUPLARI :
Parti il başkanı il genel meclisi ve il belediye meclis gruplarının başkanıdır.
İlçe başkanı ilçe belediye meclisi grubunun başkanıdır.
Belde başkanı Belde belediye meclis grubunun başkanıdır.
a)İl Genel Meclisi Grubu
İl Genel Meclisi Grubu,partili il genel meclisi üyelerinden teşekkül eder.İl genel meclisi Grup üyeleri aralarından en az ,bir başkan vekili ve bir sekreter seçerler.İl Genel Meclisi Grubu,parti tüzük ve programı çerçevesinde ortaklaşa hareketi sağlar.
İl Genel Meclisi Grubu,görevlerinde izleyecekleri politikaları ve karşılaştıkları meseleleri grupta konuşup görüşerek karara bağlar.
b)Belediye Meclis Grupları
Büyükşehir,il,ilçe ve kasaba belediye meclislerine partiden seçilen üyeler,her belediye için ayrı ayrı olmak üzere ,aralarında parti grubu kurarlar.
Belediye Meclis Grubu üyeleri ,aralarından bir başkan vekili ve bir sekreter seçerler.Partili belediye başkanı,parti grubunun üyesidir.
Belediye Meclis Grubu parti tüzük ve programı çerçevesinde ortaklaşa hareketi sağlar.
Belediye Meclis Grupları görevlerinde izleyecekleri politikaları ve karşılaştıkları mese
leleri grupta konuşup görüşerek karara bağlar.
İl ve ilçe başkanları kendi il ve ilçelerindeki il genel meclisi ve belediye meclisi üyelerini
Parti politikasını tespit etmek ve çalışmalarını yönlendirmek maksadıyla her zaman toplantıya çağırabilir ve bu toplantılara başkanlık ederler.
İl genel meclisi ve belediye meclisi gruplarında alınan bağlayıcı kararlara aykırı davranış ,ihraç sebebidir.
YEDİNCİ KISIM
DANIŞMA VE ARAŞTIRMA KURULLARI-KOMİSYONLAR
İL VE İLÇE DİVANLARI
MADDE 65-İl divanları,partinin o ildeki çalışmalarıyla gelişme imkanlarını ve mahalli hizmetleri gözden geçirmek illerdeki parti organları arasında uyum ve işbirliği imkanlarını
Araştırmak amacıyla ve gerek duyuldukça,il başkanları tarafından senede en az 3 defa toplantıya çağrılır.Bu toplantılar istişari mahiyette olup çoğunluk aranmaz.Toplantıda ortaya çıkan görüş ve temenniler il yönetim kurulunca ,bir rapor halinde Genel Başkanlığa bildirilir.
İl Divanına :
a) O ilde oturan ve üyelikleri devam eden parti kurucuları
b) O ilin partili TBMM üyeleri
c) İl çevresinde oturan partili eski milletvekilleri,
d) İl başkan ile il yönetim kurulu üyeleri,
e) İl disiplin kurulu başkan ve üyeleri,
f) İlçe başkanları ile ilçe yönetim kurulu üyeleri ve disiplin kurulu bulunan ilçelerin disiplin kurulu başkan ve üyeleri,
g) Partili il,ilçe ve belde belediye başkanları ve belediye meclis üyeleri ,belde başkanları ve belde yönetim kurulu üyeleri,
h) Partili il genel meclisi üyeleri,
i) İl çevresinde oturan eski il başkanları,
j) Yan kuruluşların İl, ilçe ve belde başkanları ,Yönetim Kurulu Üyeleri çağrılabilirler.
İlçelerde de aynı şekilde ilçe divanları düzenlenebilir.
KURUL VE KOMİSYONLAR
MADDE 66-Parti yönetim kurulları,üst kademelerin kararları ile veya kendiliklerinden,
Yahut kongrelerinin kararları üzerine,belli konular için devamlı veya geçici olarak araştırma,inceleme ve danışma kurul ve komisyonları kurabilirler.
BÜROLAR
MADDE 67-Partinin genel merkezinde Genel Başkana bağlı hukuk bürosu,teşkilat işlerine bakan genel başkan yardımcısına bağlı kongre ve tüzük bürosu,propaganda
İşlerine bakan genel başkan yardımcısına bağlı basın bürosu,seçim işlerine bakan genel başkan yardımcısına bağlı seçim bürosu ile Genel İdare Kurulunun uygun bulduğu gerekli diğer bürolar kurulur.Genel İdare Kurulu ,benzeri büroların,gereken illerde de
Kurulmasını kararlaştırabilir.
SEKİZİNCİ KISIM
TEFTİŞ VE DENETİM
DENETİM YETKİSİ
MADDE 68- Genel İdare Kurulu bütün teşkilatı,kademelerde kendilerine bağlı alt kademeleri her yönden,teftiş ve denetim altında bulundururlar.Ayrıca her kademe kendi kongresi tarafından denetime tabidir.
^^Yan Kuruluşlar bağlı oldukları Temel Teşkilat ile kendi üst kuruluşları tarafından,yasa
ve tüzük hükümlerinin uygulanması,birlik ve beraberliğin sağlanması,çalışmaların koordine içinde yürütülmesi ve Genel Merkezce tespit edilen politikaların benimsenerek uygulanması ve hedefe ulaşılması konuları esas olmak üzere tüm hizmet ve çalışmaların
dan dolayı denetime tabi tutulurlar.Bağlı oldukları Genel Başkan Yardımcılığı da ,milletvekili veya diğer görevliler marifeti ile yan kuruluşları denetletebilir. ^^
Her kademe,bağlı bulunduğu üst kademeye gelir giderleri hakkında en geç 6 ayda bir hesap vermeye yükümlüdür.
PARTİ MÜFETTİŞLERİ
MADDE 69- Genel İdare Kurulu,parti muamelatının kanun,parti tüzük ve yönetmelikleri
Ne uygunluğunu sağlamak,parti çalışmalarını hızlandırmak,parti işlerini düzene sokmak
Ve daha verimli hale getirmek,teşkilat kurmak veya teşkilatı denetlemek amacıyla gerektiği kadar parti müfettişi görevlendirebilir.Bölge müfettişlikleri kurabilir.
Parti müfettişlerinin ,görev yerleri veya alanları yahut bölgeleri,görev ve yetkilerinin
Sınırı atanmalarıyla birlikte belirtilir.
DOKUZUNCU KISIM
MALİ İŞLER
PARTİ GELİRLERİ
MADDE 70- Partinin gelirleri şunlardır :
1)Partiye giriş aidatı asgari (100 YTL),azami(5.000 YTL)dir. Üyelik aidatı yıllık veya aylık olarak ödenebilir.
Partiye aidat borcunun tamamını veya bir kısmını ödemeyen parti üyesi hakkında partiden geçici veya kesin çıkarma cezaları uygulanamaz.Ancak,yapılacak yazılı tebligata rağmen birikmiş aidat borcunun 10 gün içinde ödemeyen üyeler Büyük Kongreye delege seçilemezler.
Üyelik aidatını ödemeyen üyelerin ,delege seçimlerinde,tüm aday yoklamalarında ve her kademedeki kongrelerde seçme ve seçilme hakkını kullanmaları konusunda karar vermeye Genel İdare Kurulu yetkilidir.
2)Milletvekili aday adaylarından alınacak özel aidat:
Bu aidatın miktarı ve ödeme şekli Siyasi Partiler Kanunu’nun 64.maddesindeki esaslar
Dahilinde yönetmelikle gösterilir.
3)Partili milletvekillerinden alınacak milletvekili aidatı:
Parti milletvekillerinden ne kadar aidat ödeyeceği ile bunun grup çalışmalarına ve Genel Merkeze ayrılacak kısmı TBMM grubunun kararıyla tespit edilir.
4)Satış bedelleri,Genel İdare Kurulunca tespit edilen parti bayrağı ,flaması,rozeti,parti yayınları ve benzerlerinin satışından sağlanacak gelirler ile üye kimlik kartları ,parti defter
makbuz ve kağıtların elde edilecek gelirler.
5)Partice düzenlenen balo ,eğlence ve konser faaliyetlerinden elde edilecek gelirler.
Bu faaliyetler ,Genel İdare Kurulu’nun izni ile ve illerde yönetim kurullarının denetiminde düzenlenir.
6)Parti malvarlığından sağlanacak gelirler.
Genel İdare Kurulu Partinin ihtiyacı,amaç ve çalışmaları için gerekli olan taşınmazları,almaya başkalarına devir ve satmaya yetkilidir.Parti,amaçlarına uygun sahip olduğu taşınmazlardan gelir sağlayabilir.Partinin ihtiyacı ile amaç ve çalışmaları için gerekli olanlar dışında gayrimenkul mal edinilemez.
7)Kanuna uygun olarak kabul edilecek bağışlar.
8) Üye kimlik kartlarının 4.bentteki benzeri eşyanın niteliklerini belirtmeye ,karşılığında
alınacak bağış miktarını tespite,bağış miktarının hangi nispetlerde Genel Merkeze,Temel
Teşkilata veya Yan Kuruluşlara tahsisine Genel İdare Kurulunca karar verilir.
GELİR MAKBUZLARI
MADDE 71- Partinin genel merkezi ile il ve ilçe yönetim kurulları sağladıkları gelirleri makbuz karşılığında tahsil ederler.Gelir makbuzları Genel İdare Kurulunca bastırılır.Bastı
rılan ve teşkilat kademelerine gönderilen makbuzların seri ve sıra numaraları genel muhasiplikçe ayrı bir deftere kaydedilir.Teşkilat kademeleri aldıkları ve kullandıkları makbuzlardan dolayı Genel İdare Kuruluna karşı sorumludurlar.
Makbuzların asıl kısımları ile dip koçanlarında aynı müteselsil sıra numarası bulunur.Makbuz dip koçanlarının saklama süresi,Anayasa Mahkemesinin ilk inceleme
Kararının partiye bildirilmesinden itibaren 5 yıldır.Sağlanan gelir türü,miktarı ,gelirin sağlandığı kimsenin adı soyadı ve adresi ,makbuzu tanzim eden parti görevlisinin adı soyadı,sıfatı ve imzası makbuzda ve dip koçanda açıkça gösterilir.
PARTİ PARALARININ MUHAFAZASI VE HARCAMALAR
MADDE 72-Partinin paraları bankada muhafaza edilir.Bankadan para çekmeye yetkili kişi ve imzalar, Genel İdare Kuruluncabelirlenir. Acil ihtiyaçlarda kullanılmak üzere
Genel Merkezde 10.000 YTL,  illerde 5.000 YTL ve ilçelerde 3.000 YTL avans bulundurulabilir. 
Harcamalar, Genel Merkezde ilgili Genel Başkan Yardımcısı veya onun yardımcısı tarafından, tüzükte belirtilen yetki kadar yapılır.Bu meblağ üzerindeki harcamalarda tüzükte bulunan diğer imzalarında olması gereklidir.ve sözleşmelerle girişilecek yükümlülükler,genel merkezde parti tüzel kişiliği adına ,illerde il yönetim kurulu adına ve ilçelerde ilçe yönetim kurulu,beldelerde belde yönetim kurulu adına yapılır.Harcamaların ve sözleşmelerin yapılmasında yükümlülük Genel Merkezde Genel İdare Kurulu’nun sorumluluğu altında
Başkanlık divanının,kademelerde ilgili il ilçe veya belde yönetim kurullarının kararı ile olur.Ancak Genel İdare Kurulunca onaylanmış bütçede öngörülmüş bulunan (3.000.000 lirayı aşmayan )harcamalar ile genel tarifeye bağlı giderler için karar alınmasına gerek yoktur. 
Siyasi Partiler Kanununda gösterilen miktar kadar yapılan harcamaların makbuz veya fatura gibi belge ile isbatı zorunlu değildir. 
Giderlere ait belgeleri saklama süresi,kesin hesabın Anaysa Mahkemesinin ilk inceleme kararlarının partiye tebliğinden itibaren 5 yıldır.Özel kanunlarda bulunan daha uzun saklama süreleri ile ilgili hükümler saklıdır.
Partinin gelir ve giderleriyle ilgili bilgilerin yükümlülerince iki ayda bir il ve ilçe yönetim kurullarına verilmesi ve doğruluğunun kurullarca değerlendirilmesi zorunludur.İl ve ilçe teşkilatlarının banka hesaplarından,biri muhasip olmak üzere ancak yetkili iki kişinin imzaları ile para çekilebilir.
BÜTÇE VE KESİN HESABIN HAZIRLANMASI,ONANMASI
MADDE 73-Partinin il teşkilatları bağlı ilçe ve beldeleri de kapsamak üzere ayrı ayrı gelir tahminlerini ve gider miktarlarını gösteren bir yıllık bütçe hazırlar ve ilgili takvim yılından önceki Ekim ayı sonuna kadar Genel Merkeze gönderirler.Bu bütçe ile aynı süre içinde
Hazırlanacak Genel Merkez bütçesi aralık ayı sonuna kadar Genel İdare Kurulunca incelenerek karara bağlanır.Bütçeler bilanço esasına göre düzenlenir.
Parti Genel Merkezi ve bağlı ilçeleri ve beldeleri de kapsamak üzere il teşkilatları
Her bütçe yılını takip eden nisan ayının sonuna kadar bir önceki yıla ait uygulama sonuçlarını gösteren kesin hesapları hazırlarlar. İl teşkilatlarınca gönderilen ve Parti Genel Merkezine ait olan kesin hesapları Genel İdare Kurulu inceleyerek karara bağlar ve birleştirir.
Parti Merkez teşkilatının kesin hesapları Büyük Kongrede ,illerin ,ilçelerin ve beldelerin
Kesin hesapları kendi kongrelerinde tüzüğün ilgili hükümleri çerçevesinde karara bağlanır.Kesin hesabın kongrece kabulü ile süresi biten yönetim kurulu ibra edilmiş olur.
KESİN HESABIN İLGİLİ MERCİLERE GÖNDERİLMESİ
MADDE 74- Genel Başkan,karara bağlanarak birleştirilmiş bulunan kesin hesap ile parti merkez ve bağlı ilçeleri de kapsayan il teşkilatlarının kesin hesaplarının onaylı birer örneğini haziran ayı sonuna kadar Anayasa Mahkemesine ve bilgi için Cumhuriyet Başsavcılığına verir.
YÖNETİM KURULLARININ SORUMLULUĞU
MADDE 75- Her yönetim kurulunun başkan ve üyeleri ,kendi kurullarının harcamaların
Dan ,partinin parasının ve demirbaş eşyalarıyla malzemesinin muhafazasından ve yerine kullanılmasından kanuni sorumlulukları saklı kalmak kaydı ile,partiye karşı şahsen
Ve müteselsilen sorumludurlar.
Partinin il ,ilçe ve belde teşkilat kademeleri tarafından parti tüzel kişiliği adına sözleşme yapılmasına ve yükümlülük altına girilmesine ilişkin esaslar Genel İdare Kurulunca önceden yazılı yetki verilmediği veya sonradan bir kararlar onaylanmadığı takdirde,partinin teşkilat kademelerinin yaptıkları sözleşme ve giriştikleri yükümlülüklerden dolayı parti tüzel kişiliği hiçbir suretle sorumlu tutulamaz.Genel İdare
Kurulu veya Genel Başkan veya parti tüzel kişiliği aleyhine takipte bulunulamaz.Bu takdirde sorumluluk sözleşmeyi yapan veya yükümlülük altına giren kişi veya kişilere ait olur.
MUHASEBE VE MALİ İŞLER YÖNETMELİĞİ
MADDE 76-Partinin bütün kademelerince,bütçe ve gelir-gider cetvelleri ile kesin hesapların nasıl hazırlanacağı,harcamaların nasıl yapılacağı,muhasebe kayıt ve defterlerinin nasıl tutulacağı,sarf belgelerinin tanzim ve muhafazası sözleşmelerin nasıl yapılacağı gibi hususlar yönetmelikte gösterilir.
ONUNCU KISIM
SEÇİM VE ADAYLIK İŞLEMLER
SEÇİM İŞLERİ
MADDE 77-Partinin kanunlara göre girmeye hakkı olan seçimlere tamamen veya kısmen katılmasına karar verme yetkisi Genel İdare Kuruluna aittir.
MİLLETVEKİLİ ADAY TESBİT İŞLEMLERİ
MADDE 78-Partiye üye olsun veya olmasın milletvekili aday tespit işlemlerine katılmak için partiye müracaat edenlere Anayasa,ilgili kanunlar ve parti tüzük ve programı temel ilkeleri bakımından izin vermeye vermemeye Genel İdare Kurulu yetkilidir.
Milletvekilliği genel ve ara seçimlerinde,aday adaylıkları Genel İdare Kurulunca uygun bulunanlar arasından milletvekili adaylarının ve sıralarının tespiti :
a) ön seçim
b) Aday yoklaması
c) Merkez yoklaması,
Usul ve esaslarından biri veya birkaçı ile yapılabilir.
Parti adaylarının tespitinde,hangi seçim çevresinde ,yukarıdaki usullerden herhangi biri veya birkaçının birlikte uygulanacağına Genel İdare Kurulu tarafından gizli oyla karar verilir.
a) Ön seçim :Siyasi Partiler Kanununda belirtilen ön seçimlerle ilgili hükümlere göre,o seçim çevresinde partiye kayıtlı bütün üyeler tarafından yapılır.
b) Aday yoklaması : Aday yoklaması aşağıda sıralanan partililerce yapılan milletvekili aday tespiti işlemidir.
Bu işlemler şunlardır .
1-Seçim çevresinde oturan ve üyelikleri devam eden ,
- DYP kurucuları ,
- Eski bakan ve milletvekilleri
- Eski belediye başkanları
2-Çevrenin partili bakan ve milletvekilleri
3-Parti yönetim kurulu başkan ve üyeleri
4-Parti disiplin kurulu başkan ve üyeleri
5-Belde başkanı ve yönetim kurulu üyeleri
6-Partili İl Genel meclisi üyeleri
7-Partili Belediye başkanları ve belediye meclisi üyeleri
8-Partili köy ve mahalle muhtarları
9-Köy,mahalle ve beldelerin ilçe kongresi delegeleri,
10-İlçelerin il kongresi delegeleri,
11-İllerin büyük kongresi delegeleri,
12-Son milletvekili genel seçiminde partinin ilçede aldığı oydan 4000 oy düşüldükten sonra,kalan oyun her bir 75 oyu için bir kişi olmak üzere,seçilecek aday tespit delegeleri.
Bu delegelerin seçimi,ilçe kongresi delegeleri seçimi ile birlikte yapılır.
Bu delegeliklerin köy ve mahallelerde tahsisi,son milletvekili genel seçiminde o köy ve mahallede partinin aldığı en yüksek oydan başlamak üzere yapılacak sıralamaya göre olur.
Mahalle ve köylerin 75’den az olan küsurları da büyüklüklerine göre sıralanır ve artan delegelik varsa,ona göre tahsis yapılır.
Delegeler o mahalle ve köy seçmen listesinde kayıtlı olanlardan seçilir.
13-Kongrelerini yapmış Yan Kuruluş başkanları ve Yönetim Kurulu üyeleri
Partili bakan ve milletvekilleri seçim çevresinin diledikleri ilçesinde ,diğer seçmenler kayıtlı bulundukları ilçede milletvekili aday tespiti işlemine katılırlar.
c)Merkez Yoklaması
Merkez yoklaması iki ayrı usulde yapılabilir.
1-Genel İdare Kurulunca gizli oyla yapılan aday tespit ve sıralamasıdır.
2-Aday tespit karma komisyonunca yapılan aday tespit ve sıralamasıdır.
Her milletvekili genel ve ara seçimleri öncesinde aday tespitleri için gerekli olan yasal süreler dikkate alınarak bir aday tespit karma komisyonu oluşturulur.
Aday tespit karma komisyonu:
a)Parti üyeliği devam eden parti eski genel başkanları
b)Teşkilat ve seçim işleri genel başkan yardımcılarıyla genel sekreterde oluşan 3 kişilik komisyonun kura ile tespit edeceği Doğru Yol Partisi meclis grubuna mensup genel idare kurulu üyesi olmayan 6 milletvekili ,3 il başkanı ve 3 ilçe başkanından oluşur.
c)Kontenjan adayları Genel idare Kurulu tarafından gizli oyla tespit edilir.
Aday listelerinin kesinleşmesinden önce herhangi bir sebeple bu listelerde boşalma olursa,boşalan üyelikler ilk tespitlerindeki usule bakılmaksızın Genel İdare Kurulunca doldurulur .
Ön seçim ve aday yoklamasında aday adaylarının listeleri soyadı alfabetik sırasına göre tanzim edilir.
MAHALLİ SEÇİMLER
MADDE 79-İl merkezlerinin belediye başkanlığı adayı için yapacakları yoklamalara katılmak isteyenlerin yoklamalara katılabilmeleri ,parti üyesi olsun olmasın Genel İdare Kurulunun tasvibine bağlıdır.İlçe ve kasaba belediye başkanlığı için partiye başvuran aday adaylarının yoklamalara katılabilmeleri ,partiye üye olsun olmasın
bağlı bulundukları ilçe yönetim kurulunun görüşü ve İl Yönetim Kurulunun onayına bağlıdır.Genel İdare Kurulunun kararı kesindir.
İl Genel Meclisi ve Belediye Meclisi üyeliği için partiye müracaat edenlerin aday adaylığı,partiye üye olsun veya olmasın ,İl Yönetim Kurulunun onayına bağlıdır.Genel İdare Kurulu bu kararları değiştirebilir.Bu kurulun kararları kesindir.
İl ,ilçe ,Belde Başkan ve Yönetim Kurulu Üyelerinden Belediye Başkanlığına aday adayı olmak isteyenler ;en geç seçim takviminde kamu görevlileri için öngörülen tarihte karar defterine işlenmek suretiyle istifa etmek zorundadırlar.İl genel meclisi ve belediye meclisi üyeliklerine aday adaylığı için istifan zorunluluğu yoktur.
Aday seçimleri için hazırlanacak aday listelerinde ,aday adayları soyadları alfabetik sırasına göre sıralanır.Mahalli idareler seçimlerinde aday adayları arasından belediye başkanlığı için bir,
Belediye Meclisi için üye adedi kadar asıl ve yedek olarak ayrı ayrı ,
İl Genel Meclisi üyeliklerine seçim çevresi için tespit olunan sayıda asıl ve yedek üye belirlenir.
Merkez yoklaması ,ön seçim veya aday yoklaması usullerinden hangisinin , hangi seçim çevrelerinde tatbik edileceği ,Genel İdare Kurulunca kararlaştırılıp ,kanuni süreler dikkate alınarak önceden mahallelerine ve ilgili mercilere bildirilir.
Merkez yoklaması hariç aday tespitleri yargı yönetim ve denetimi altında yapılır.
A)İl ,İlçe ve büyük şehir belediye başkanı ve belediye meclisi üyeleri aday yoklamasında oy kullanacak seçmenler şunlardır .
1)Parti üyelikleri devam eden :
-DYP kurucularıyla
-Eski ve mevcut G.İ.K. ,M.K.K. ve Yüksek Haysiyet Divanı üyeleri
Oturdukları seçim çevresinde,
-Partili milletvekilleri ile,
-Partili eski senatör ve milletvekilleri ,
son seçildikleri seçim çevresinde aday yoklaması için başvurdukları ilçede
-Eski İl ve İlçe Başkanlarıyla
-Eski Belediye Başkanları
2)Parti Yönetim Kurulu Başkan ve Üyeleri
3)Disiplin Kurulu Başkanları ve Üyeleri,
4)Partili İl Genel Meclisi Üyeleri,
5)Partili Belediye Başkanları ve Belediye Meclisi Üyeleri,
6)O seçim çevresindeki partili muhtarlar,
7) O seçim çevresindeki ilçe kongresi delegeleri
8) O seçim çevresindeki il kongresi delegeleri
9) O seçim çevresindeki büyük kongre delegeleri
10) İl Yönetim ve Disiplin Kurulları başkan ve üyeleri il yönetim kurulunun bulunduğu ilçede, ( Büyükşehir belediye sınırları içindeki ilçelerin tamamında )aday yoklaması seçmeni olurlar.
Aday yoklaması seçmenleri ,aday yoklaması seçmen listesine sıfatları gösterilerek kaydedilir.
11)Ayrıca tüzüğün 78.maddesinin 12.bendine göre ilçe mahallelerinden seçilen aday tespit delegeleri ,ilçe ,il ve Büyükşehir belediye başkanı ve belediye meclisi
üyeleri aday yoklamasında aday tespit seçmeni olurlar.
12-Kongrelerini yapmış Yan Kuruluşlar İl,ilçe belde başkanları ile yönetim kurulu üyeleri.
B)Belde belediye başkan ve belediye meclis üyeleri aday yoklamasında oy kullanacak seçmenler şunlardır:
1-Beldenin bağlı bulunduğu ilçede aday yoklama listesine kaydolmuş DYP kurucuları genel merkez organları üyeleri ve milletvekilleri,
2-İlçe Yönetim Kurulu Başkan ve Üyeleri,
3-İlçe Disiplin Kurulu Başkan ve Üyeleri,
4-Belde Yönetim Kurulu Başkan ve Üyeleri,
5-Mevcut partili Belediye başkanı ve belediye meclisi üyeleri (hem ilçe hem belde)
6-Beldenin partiye kayıtlı eski belediye başkanı eski belde başkanları,
7-Beldede oturan partili il genel meclisi üyeleri,
8-Belde seçim çevresinden ilçe kongresi için seçilmiş delegeler ile tüzüğün 78.maddesinin 12.bendine göre belde seçim çevresinden seçilmiş aday tespit delegeleri seçim çevresinin partili muhtarları.
9-Kongrelerinin yapmış Yan Kuruluşlar İlçe ve Belde Başkanları ile Yönetim Kurulu
Üyeleri.
C)İl genel meclisi üyeleri aday yoklamasında oy kullanacak seçmenler şunlardır:
1-Parti üyelikleri devam eden:
-DYP Kurucuları ile
-Eski ve mevcut G.İ.K. ,M.K.K. ve Yüksek Haysiyet Divanı Üyeleri,
Oturdukları seçim çevresinde,
-Partili milletvekilleriyle,
-Partili Eski Senatör ve Milletvekilleri,
son seçildikleri seçim çevresinde aday yoklaması için başvurdukları ilçede ( Merkez ilçe Büyükşehir ise belediye sınırları içindeki ilçelerin tamamında )
O seçim çevresinin :
-Eski il ve ilçe başkanları ile
-Eski belediye başkanları,
2- O seçim çevresinin Parti yönetim kurulu başkan ve üyeleri(Beldeler dahil)
3- O seçim çevresinin Disiplin kurulu başkan ve üyeleri,
4- O seçim çevresinin Partili İl genel meclisi üyeleri,
5-O seçim çevresinin belediye başkanları ile Belediye meclis üyeleri
6-O seçim çevresinin Partili köy ve mahalle muhtarları,
7-Köy ,mahalle ve beldelerin ilçe kongresi delegeleri
8-İlçelerin il kongresi delegeleri,
9-O seçim çevresindeki büyük kongre delegeleri,
10-Tüzüğün 78.maddesinin 12 .bendine göre o seçim çevresinde seçilmiş
aday tespit delegeleri,
11-İl yönetim ve disiplin kurulları başkan ve üyeleri il yönetim kurulunun bulunduğu ilçede (Büyükşehir belediye sınırları içindeki ilçelerin tamamında)
12- O seçim çevresindeki kongrelerini yapmış Yan Kuruluşların İl ve belde başkanları ile Yönetim kurulu üyeleri.
Aday yoklaması seçmeni olurlar.
Aday yoklaması seçmenleri ,aday yoklaması seçmen listesinde sıfatları gösterilerek kaydedilir.
D)Belediye Meclisleri için yasasına göre gösterilecek kontenjan adaylarının tespit ve gösterme yetkisi Genel İdare Kurulunundur.Genel idare Kurulu bu yetkisini il ve ilçe teşkilatlarına devredebilir.
ONBİRİNCİ KISIM
HÜKÜMET KURMA VE BAKANLARIN TESPİTİ
HÜKÜMET KURMA VE KOALİSYONLARA KATILMA
MADDE 80-Hükümet kurmaya ,koalisyonlara katılmaya veya hükümetten yahut koalisyondan ayrılmaya karar verme yetkisi Genel İdare Kuruluna aittir.
Hükümetten çekilme veya Genel İdare Kurulunun aksine bir çekincesi olmadıkça
Koalisyonlardan ayrılma kararına rağmen görevini bırakmayan bakanlar ,partiden ayrılmış sayılırlar.
Partili bakanlar,partinin genel politikasına veya temel ilkelerine aykırı harekette bulunamazlar.
Genel başkan ve Genel İdare Kurulu ,partinin kurduğu veya katıldığı hükümet ile
Genel İdare Kurulu ve T.B.M.M. grubu arasında anlayış ve işbirliğine dayanan bir çalışma ortamını oluşturmaya gayret ederler .
GENEL İDARE KURULUNDAN KABİNEDE GÖREV ALABİLECEKLER
MADDE 81- Genel İdare Kurulundan ,parti genel başkanı dahil 10 kişi hükümette görev alabilir.Bu sayı aşıldığı takdirde,Genel başkanca uygun görülenler kuruldaki görevlerini
Bırakırlar,çekilenlerin yerine sırayla yedeklerden alınır.Çekilenler Genel başkan Yardımcı
Sı ,Genel sekreter veya Genel muhasip ise Genel İdare Kurulunca yerlerine yenileri seçilir.
BAKANLARIN TESBİTİ
MADDE 82-Cumhurbaşkanı hükümeti kurma görevini ,Anayasa gereğince partinin Genel başkanına verdiği takdirde, Genel başkan ,Genel İdare Kurulu ile TBMM parti grubunu toplayarak istişare ettikten sonra bakanları tespit eder.Parti Genel başkanı ,Başbakan olmadığı takdirde ise , Başbakanlık görevi verilmiş olan parti üyesi,partinin Genel Başkanıyla birlikte yukarıda belirtilen kurullarla istişarede bulunur.Bu istişareler sırasın
Da kabineye gireceklerle ilgili isim tespiti yapılamaz ve bu yolda karar alınamaz.
ONİKİNCİ KISIM
SON HÜKÜMLER
RESMİ MERCİLERE BİLGİ VERİLMESİ
MADDE 83-İlçe ve il kongrelerinin toplanacağı gün,saat ve yer ile gündemi ,toplantının yapılacağı günden en az 15 gün önce mahalli ,mülki makama bildirilir.
Büyük kongrenin günü ,saati, yeri ve gündemi de en az 15 gün önce yetkili makamlara bildirilir .
Parti organlarında görev alanların adları ,soyadları ,doğum yeri ve tarihleri ,meslek ve sanatları ,ikametgah adresleri ve partideki görevleriyle ,İlçe Seçim Kurulu başkanlığınca
Onaylanmış Kongre Tutanağı toplantıyı takip eden 15 gün içinde ilgili yönetim kurulu başkanı tarafından o yerin en büyük mülki amirine ve ayrıca Siyasi Partiler Kanunu gereği T.C.Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na iletilmek üzere Genel Merkez Teşkilat Başkanlığı’na İl Başkanlığı kanalıyla bildirilir.Merkez Karar Kurulu ve Genel İdare Kurulunda görev alanlar da aynı şekilde İçişleri Bakanlığı’na ve Cumhuriyet Başsavcılığı’na bildirilir.
TÜZÜK DEĞİŞİKLİĞİ
MADDE 84-Partinin tüzük ve programında değişiklik yapılması,Büyük Kongrede kurulacak Tüzük Komisyonu raporuna istinaden,Büyük Kongre kararına bağlıdır.
YÖNETMELİKLERİN HAZIRLANMASI
MADDE 85- Siyasi Partiler Kanunu ile parti tüzüğünün gerekli kıldığı yönetmeliklerin kabulü ve yürürlüğe konması ,Merkez Karar Kurulunun yetkisi dahilindedir.
TÜZÜKTE HÜKÜM BULUNMAYAN HALLER
MADDE 86- Parti tüzüğünde hüküm bulunmayan hallerde Siyasi Partiler Kanunu ,seçim kanunları TBMM İçtüzüğü ve Dernekler Kanunun ilgili hükümlerine göre hareket edilir.
PARTİNİN KAPANMASI
MADDE 87- Partinin kapanmasına karar verme yetkisi, Siyasi Partiler Kanununun 109. ve 110.maddelerindeki esaslar dahilinde , Büyük Kongreye aittir.Partinin başka bir parti ile birleşmesine Büyük Kongre tarafından karar verilir.
GEÇİCİ HÜKÜMLER
GEÇİCİ MADDE 1-Parti yönetmeliklerinin bu tüzüğe uymayan hükümleri kaldırılmıştır.
GEÇİCİ MADDE 2- İş bu tüzüğün 78.maddesine eklenen 12.bentteki aday tespit delegeleri seçimi gelecek olağan kongre döneminde yapılacak belde ve ilçe kongresi delege seçimleriyle birlikte yapılır.Ancak ,Genel idare Kurulu ,gerek gördüğü takdirde bu seçimin illerin bir kısmında veya tamamında gelecek olağan kongre döneminden önce de yapılmasını kararlaştırabilir.
YÜRÜRLÜK
MADDE 88-Bu tüzük hükümleri partinin tüzel kişilik kazanmasıyla birlikte yürürlüğe girer.
Tüzük değişiklikleri Büyük Kongrenin kabulü ile birlikte yürürlüğe girer.

Geçici 3.madde yürürlükten kaldırılmıştır (28.06.2009 tarihli 2.Olanüstü Büyük Kongre Kararı ile)
 

GEÇİCİ MADDE 4.  Üyeler, partice kendisinden istenen yasal evrakları, belgeleri acilen temin etmekle yükümlüdürler. Yasal merciler, Mahkemeler, Cumhuriyet Savcılıkları veya Genel Başkanlıkça kendisinden istenen yasal evrak ve belgeleri tebligata rağmen usule uygun vermeyen, temin etmeyen üyenin üyeliği müstafi sayılır.